کبوترخانه های 10 قلو و 18 قلو شهر زیباشهر از شاهکارهای معماری ایرانی به شمار می روند - دیار سلمان

ولی الله رهبری، رئیس اداره میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری شهرستان مبارکه اظهار کرد: کبوترخانه های 10 قلو و 18 قلو شهر زیباشهر در شهرستان مبارکه متعلق به دوره قاجار است که به شماره های 19072 و 19046 در سال 1386 در لیست آثار ملی ایران به ثبت رسیده و نوع معماری این دو کبوترخانه از شاهکارهای اصیل معماری ایرانی بوده که در نوع خود بی نظیر است. کاربری این کبوترخانه ها به شکل استوانه ای بوده و نوع معماری آن به شکلی است که کود فراوری شده از کبوترها برای مصارف کشاورزی استفاده می گردد.

وی اضافه نمود: از این کود بعلاوه در صنعت دباغی و ساخت باروت استفاده میشده است. معماری این بناهای تاریخی بگونه ای است که محیطی امن برای کبوترها ایجاد می نماید. نوع آشیانه های این کبوترخانه ها بسیار زیبا و منظم طراحی شده و مصالح آن از کاهگل است که در تابستان خیلی خنک بوده و معماری آن به شکلی است که باد در فضای آن جاری می گردد و در زمستان، گرم و از وزش بادهای سرد در امان است.

رئیس اداره میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری شهرستان مبارکه با بیان اینکه قطر سوراخ های این کبوترخانه ها طوری طراحی شده که تنها کبوترها می توانند وارد آن شوند، گفت: پرندگان مهاجم مانند قوش، قرقی و کلاغ نمی توانند به وسیله این سوراخ ها وارد کبوتر خانه شوند. این نوع معماری در تمام کبوترخانه های موجود در کشور وجود دارد. بعلاوه یک شال یا نوار سفید رنگ دورتادور این کبوتر خانه ها تعبیه شده که از گچ سفید است که کاربری آن به شکلی بوده که خزندگانی مانند مار به علت سطح صیقلی آن نمی توانند وارد کبوترخانه شوند.

رهبری توضیح داد: از جمله اقداماتی که انجام دادیم در سال 1395 و 1396 این دو کبوتر خانه را بازسازی کردیم و در پی این هستیم این دو کبوترخانه 10 قلو و 18 قلو زیباشهر را به ثبت دنیای برسانیم که البته اقداماتی برای به ثبت دنیای رساندن کبوترخانه های استان اصفهان صورت گرفته است.

وی گفت: یک کبوترخانه در روستای کلیسان در شهرستان فلاورجان وجود دارد که 36 قلو است که احتمالا نظیر آن در ایران وجود ندارد. بیشتر کبوترخانه های اصفهان بعلت کاربری کشاورزی که دارند در حاشیه رودخانه زاینده رود هستند.

رئیس اداره میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری شهرستان مبارکه ادامه داد: زمان احداث بیشتر کبوترخانه ها به دوره قاجار بر میگردد، اما این امکان وجود دارد که بعضی کبوترخانه ها متعلق به دوره صفویه باشد. البته کبوترخانه های موجود در شهرستان مبارکه متعلق به دوره قاجار است.

رهبری با بیان اینکه حدود 20 کبوترخانه در شهرستان مبارکه وجود دارد، اعلام نمود: معماری بی نظیر کبوترخانه های موجود در ایران زبانزد بوده و ساخت آن در دنیا منحصر به ایران است. به همین علت بدنبال این هستیم که کبوترخانه ها را به ثبت دنیای برسانیم. بازسازی مجدد این دو کبوتر خانه 10 قلو و 18 قلو را با توجه به ورود گردشگران داخلی و خارجی در دستور کار داریم.