چطور در روزنامه نگاری سلامت یافته های پژوهش های پزشکی را تفسیر کنید؟ - دیار سلمان

برای اینکه بتوانید یافته های پژوهش های پزشکی را به درستی تفسیر کنید، به این نکات توجه کنید:

1- پژوهش پزشکی موردبحث را به طور کامل بخوانید و به خواندن چکیده یا بیانیه خبری مربوط به آن اکتفا نکنید. روش شناسی، مقدار نمونه، محدودیت ها و سایر ویژگی های آن را بشناسید.

2- با کارشناسان و منابع دیگری که در این پژوهش دخالت نداشته اند، مشورت کنید تا بتوانید نظر کارشناسی مستقلی را درباره یافته های این پژوهش به دست آورید. دیدگاهی متعادل را در برابر یافته های نو انتخاب کنید.

3- یافته های نو را در بافتار یا کانتکست دانسته های قبلی قرار دهید. آنالیز های مربوط به این موضوع در گذشته و موارد موافقت و مخالفت یافته های قدیمی را نو را ذکر کنید.

4- به ضعف ها و محدودیت های پژوهش نو توجه داشته باشید. پیش از اینکه در مطلبتان به نتیجه گیری برسید، اگر احتیاج به انجام پژوهش های بیشتر در این مورد وجود دارد، آن را یادآوری کنید.

5- اگر یافته های نو بر اساس آنالیز های حیوانی است، احتیاط به خرج دهید. نتایج آنالیز های حیوانی همواره به طور مستقیم قابل تعمیم به انسان ها نیستند.

6- بین همبستگی (correlation) و علیت (causation) تفاوت بگذارید. همبستگی یا همراهی دو عامل به معنای آن نیست که یک عامل باعث ایجاد عامل دیگر شده باشد.

7- مفاهیم مربوط به پژوهش نو را به سادگی شرح دهید تا مخاطبتان آن ها را دریابد. درعین حال دقت علمی را در مطالبتان حفظ کنید.

8- صرفاً به بیانیه های خبری پژوهشگران درباره پژوهش نوشان اتکا نکنید. زیرا گاهی در این بیانیه ها برای که پوشش رسانه ای بیشتری به دست آید، درباره یافته های پژوهش اغراق می گردد.

9- پیامدهای یافته های نو را در دنیای واقعی را ذکر کنید، اما بر اساس شواهد محدود درباره این پیامدها اغراق نکنید.

10 -از سایر کارشناسان که در آنالیز نو دخالتی نداشته اند، اظهارنظر کسب کنید.

با توجه به این نکات باید داوری منصفانه ای درباره یافته های پژوهش نو انجام دهید. خبررسانی غیرمسئولانه درباره یافته های مقدماتی یک پژوهش (که ممکن است بعدها نادرستی آن ها معلوم گردد) ممکن است پیامدهایی زیانباری برای بهداشت عمومی ایجاد کند.

اهدف شما به عنوان یک روزنامه نگار علمی سلامت این است که یافته های پژوهشی را به اطلاعاتی قابل فهم برای خوانندگان ترجمه کنید، بدون اینکه تفسیری نادرست از علم به دست دهید. تفسیر مسئولانه یافته های پژوهشی باعث حفظ استانداردهای دقت، بی طرفی و ریزه کاری در گزارش دهی شما می گردد.

اندازه اعتبار پژوهش های پزشکی یکسان نیست

یک نکته دیگر که باید موردتوجه روزنامه نگاران علمی سلامت باشد اولویت بندی پژوهش های پزشکی با توجه به اندازه اعتبارشان و اتکا به پژوهش های با بیشترین اندازه اعتبار است.

ازجمله انواع پژوهش های معتبر ازلحاظ روش شناختی می توان به این موارد اشاره نمود:

1- کارآزمایی های بالینی کنترل شده اتفاقی شده (RCT): در این آنالیز افراد شرکت نماینده به طور اتفاقی بین گروه های درمانی متفاوت تقسیم می شوند و نتایج مقایسه می شوند. RCT ها استانداردهای طلایی ازلحاظ آزمودن تأثیربخشی درمان ها به شمار می روند.

2- بازبینی های نظام مند یا سیستماتیک و فرا-تحلیل ها (متاآنالیزها): این نوع پژوهش ها داده های چند RCT را به هم می افزایند و مجموع آن ها را تجزیه وتحلیل می نمایند و از این راه چکیده معتبری از شواهد به دست می دهند. فرا-تحلیل ها نسبت به کارآزمایی های منفرد اعتبار بیشتری دارند.

3- آنالیز های هم گروه آینده نگرانه: این آنالیز ها گروه های از شرکت نمایندگان در طول مدت معینی پیگیری می نمایند تا نتایج به دست آمده را مشاهده نمایند. این روش شناسی می تواند توالی زمانی میان دلیل و اثر ثابت کند.

4-کارآزمایی های بالینی مرحله سوم (فاز سه): بزرگ ترین و گسترده ترین کارآزمایی هایی که بر روی داروها انجام می شوند تا امکان تأیید آن ها از طریق سازمان های ناظر دارویی کشورها راهم گردد و معمولاً حاوی 300 تا 3000 شرکت نماینده هستند.

4- دستورالعمل های اعلام شده از طریق سازمان های و انجمن های معتبر کارشناسی: توصیه ها و دستورالعمل هایی که سازمان هایی مثل سازمان جهانی بهداشت (WHO) یا همکاری کاکرین (Cochrane Collaboration ) که مجموعه ای از پایگاه های داده ها در پزشکی و سایر تخصص های مراقبت بهداشتی است که از طریق کاکرین (سازمان خیریه بین المللی که یافته های پژوهش های پزشکی را سازمان دهی می نماید) و سایر سازمان ها فراهم شده اند).

4- ژورنال های دارای داوری همتا: انتشار یافته های یک آنالیز در ژورنال های دانشگاهی معتبر دارای داوری همتا به معنای آن است که این یافته ها از طریق کارشناسان مستقل مورد ارزیابی دقیق قرار گرفته اند.

5- تکرار یافته ها: تکرارپذیری نتایج در کارآزمایی های متعدد اندازه وقت شواهد را افزایش می دهد.

6-مقدار بزرگ نمونه: آنالیز های با مشارکت نمایندگان بیشتر دارای قدرت آماری بالاتر و تخمین اثر دقیق تر هستند.

البته روزنامه نگاران باید هر آنالیز را بدون توجه به این که طرح تحقیق در آن چگونه باشد، با نگاه انتقادی بخوانند. اما توجه بیشتر به پژوهش هایی که درجه اعتبار بالاتری درند به اعتبار و درستی گزارش هایشان می افزاید.