معجزه ای به نام تار عنکبوت
به گزارش دیار سلمان، تار عنکبوت یک شاهکار قابل توجه مهندسی بیولوژیکی است و به شدت با نیازهای خاص هر عنکبوت و استراتژی های شکار این موجود سازگار است.
تار عنکبوت از پیچیده ترین اشکال خانه سازی حیوانات در دنیا است. عنکبوت به علت توانایی در تنیدن تارهای پیچیده برای شکار طعمه و ایجاد پناهگاه یا خانه عنکبوت شناخته شده است. با ما در مجله اینترنتی خبرنگاران همراه باشید تا جزئیاتی جالب درباره تار عنکبوت بدانید.
قدم به قدم تا تشکیل تار عنکبوت
عنکبوت در تنیدن و طراحی تارهای خود بسیار هوشمندانه و با وسواس عمل می نماید. مراحل کار عنکبوت را با هم دوره خواهیم کرد:
1. پیدا کردن مکان مناسب
عنکبوت با انتخاب مکان مناسب برای ساختن تار خود آغاز می نماید. منطقه ها استراتژیک برای اهداف عنکبوت، بین شاخه ها، گوشه ها یا در میان شکاف هاست. عنکبوت یک نخ ابریشمی را در هوا رها نموده و به آن اجازه می دهد تا به اشیاء بچسبد و یک خط لنگر را تشکیل دهد.
2. ساخت قاب
عنکبوت با توسعه خطوط شعاعی از خط لنگر، یک قاب برای تار ایجاد می نماید که شبیه پره های چرخ است. این خطوط معمولا محکم تر هستند و با ابریشم چند لایه تقویت می شوند.
3. ساخت مارپیچ شکار
هنگامی که قاب در جای خود نهاده شد، تار عنکبوت وارد مرحله ای پیشرفته تر می گردد. عنکبوت ها آغاز به ساختن قسمت مارپیچی تار می نمایند. آنها در یک الگوی مارپیچ از مرکز به سمت بیرون حرکت می نمایند و رشته های ابریشمی چسبناکی به شکل مارپیچ اضافه می نمایند. این مارپیچ های شکار برای گرفتن و نگه داشتن طعمه هایی که در تماس با تار هستند طراحی شده اند.
4. خطوط پل
بعضی از گونه های عنکبوت برای پشتیبانی اضافی خطوطی پل مانند ایجاد می نمایند تا قسمت های مختلف تار خود را به هم متصل نمایند. این خطوط به عنوان مسیرهایی برای حرکت عنکبوت در سراسر تار عمل می نمایند و پاسخ این سوال هستند که چرا عنکبوت به تار خود نمی چسبد .
5. رشته های سیگنال
در بعضی موارد، عنکبوت ها در تارهای خود رشته های سیگنال قرار می دهند. این نخ ها چسبناک نیستند و برای تشخیص ارتعاشات ناشی از گیر افتادن طعمه در تار استفاده می شوند. هنگامی که یک رشته سیگنال به ارتعاش در می آید، عنکبوت می تواند به سرعت شکار خود را پیدا نموده و بر آن هجوم ببرد.
جنس تار عنکبوت از چیست؟
تار عنکبوت از ابریشم ساخته شده است که یک فیبر مبتنی بر پروتئین است که به وسیله غدد تخصصی در شکم عنکبوت فراوری می گردد. ابریشمی که به صورت مایع ترشح شده و در تماس با هوا سخت می گردد و رشته هایی را تشکیل می دهد که به آن ها تار گفته می گردد.
جنس ابریشم عنکبوت فوق العاده محکم و در عین حال انعطاف پذیر است. این تارها محکم تر از فولادی با همان ضخامت است. سبک و الاستیک است که به آن اجازه می دهد انرژی را جذب نموده و خنثی کند. این ویژگی به جلوگیری از شکستن تار هنگام به دام افتادن طعمه یاری می نماید.
ترکیب دقیق ابریشم عنکبوت می تواند بسته به گونه جانور متفاوت باشد، اما به طور کلی از پروتئین هایی به نام فیبروئین تشکیل شده است. انواع مختلف فیبروئین ها به خواص مختلف ابریشم عنکبوت مانند استحکام، چسبندگی یا خاصیت ارتجاعی آن یاری می نمایند.
کاربردهای مختلف تار عنکبوت
عنکبوت ها می توانند انواع متفاوتی از ابریشم برای اهداف مختلف خود فراوری نمایند. به عنوان مثال، تارهای یک شبکه دایره ای از ابریشم قوی تر و غیر چسبنده ساخته می شوند، در حالی که خطوط مارپیچی حاوی ابریشم چسبنده ای هستند که به گرفتن طعمه یاری می نماید.
بعضی از عنکبوت ها بعلاوه ابریشم های متناسب با احتیاج سکنی گزیدن، تخم ریزی و جفت گیری فراوری می نمایند.
شایان ذکر است که همه عنکبوت ها تار نمی سازند و ابریشم فراوری شده از نظر خواص و کاربرد فرق دارد. بعضی از عنکبوت ها از ابریشم برای مقاصد دیگری مانند ایجاد خطوط کششی برای حرکت یا ساختن پناهگاه های محافظ استفاده می نمایند.
ابریشم عنکبوت یک ماده قابل توجه با طیف گسترده ای از کاربردهاست که دانشمندان همچنان به آنالیز خواص منحصر به فرد آن برای استفاده بالقوه در زمینه های مختلف از جمله پزشکی و مهندسی مشغولند.
پیشنهاد مطالعه: در جستجوی گنج: گوی طلایی شاه عباس کجاست؟ را بخوانید.منبع: پیام دلتا