فیلم های برتر تاریخ سینما، به پیشنهاد خبرنگاران (4) - دیار سلمان

ترتیب معرفی فیلم ها کاملا تصادفی است و آثاری کلاسیک تا پست مدرن از هالیوود تا سینمای مستقل کشور های مختلف را مرور خواهیم کرد. گفتنی است برخی آثار معرفی شده، فیلم های معمولی، اما ارزشمندی هستند که لزوما شاهکار محسوب نمی شوند و صرفا در ژانر خود اثری تماشایی، قابل قبول و متوسط به بالا بوده اند و به دلایل مختلف توسط مخاطبان یا منتقدان نادیده گرفته شده یا کمتر درباره آن ها صحبت شده است.

راز چشمان آن ها (2009) - The Secret in Their Eyes

محصول:

آرژانتین

کارگردان:

خوآن خوزه کامپانِلا

امتیاز مخاطبان IMDb:

8.2

درصد نقد های مثبت منتقدان در Rotten Tomatoes:

%91

خوآن خوزه کامپانِلا نابغه سینما و تلویزیون آرژانتین در پنجاه سالگی با درامِ رازآلود، جنایی و درخشان راز چشمان آنها چنان نگاه ها را به خود خیره کرد و تحسین همگان را واداشت که فیلمش در هشتاد و دومین مراسم اسکار در میان بهت همگان و در برابر رقبایی قدر از جمله فیلم روبان سیاه (ساخته میشائیل هانکه) به عنوان بهترین فیلم خارجی زبان اسکار انتخاب شد.

راز چشمان آنها درباره بنجامین وکیل بازنشسته و مشهوری است که پس از سال ها کار در دادگستری فدرال آرژانتین، اکنون بازنشسته شده است. وی در حال نوشتن کتابی است بر اساس یک پرونده مشهور و جنجالی قدیمی که مختومه شده است. پرونده درباره زنی است که بعد از تجاوز جنسی به طرز خشنی در خانه اش به قتل رسیده بود.

بنجامین به عنوان بازجوی قدیمی پرونده، پیشنویس کتاب را برای مطالعه نزد همکار و دوست قدیمیش، زنی به نام ایرِنه میبرد که اکنون قاضی دادگستری است (در گذشته دستیار قاضی پرونده بوده است) و سالهاست که بنجامین را ندیده است. از اینجا پیوند هایی جدید میان این دو همکار و پرونده قدیمی شکل می گیرد که گویا هنوز مختومه نشده است. فیلم از دهه 70 و جوانی ایرنه و بنجامین تا حدود سال 2000 در رفت و آمد است، در این میان به موازات پرونده جنایی، رابطه عاشقانه و پنهان این دو نفر نیز به زیبایی به تصویر کشیده میگردد. فیلم به زیبایی بیان میدارد که اگر در گذشته دست ببری و چیزی را بازگشایی کنی، بسیاری چیز های دیگر نیز که بعضا ناخوشایند هستند، مجددا گگردده می شوند.

در تاریخ ادبیات و سینما و تلویزیون، آثار فراوانی درباره کارآگاهان و مامورانی که هنوز درگیر پرونده های قدیمیشان میباشند، وجود دارد، از مشهورترین آن ها در حوزه سریال و تلویزیون میتوان به مجموعه کارآگاهان حقیقی اشاره نمود. راز چشمان آنها بدون شک یکی از درخشان ترین این آثار در سینما به شمار میرود که بدون ادابازی های روشنفکرانه و پیچیدگی های غیرضروری، اصالت را به تعریف کردن داستان خود میدهد در حالی که داستان اصلی توسط خرده روایت هایی متناسب، شخصیت پردازی عمیق و موسیقی گوشنواز و فضایی نوستالژیک به خوبی تزییین شده است.

سولداد ویامیل در نقش ایرنه با آن چشمان جذابش به خوبی فیلم را در راستا خود و عنوانش راهنمایی میکند، فیلمی که قرار است راز هایی را بپوشاند در حالی که راز های دیگری را افشا کند. ریکاردو دارین نیز در نقش بنجامین با تسلطی تماشایی نقش یک عاشق پنهان را ایفا نموده است، مردی که عموما غمگین است و چهره ای در خود فرو رفته دارد. انتخاب های بسیار مناسب کارگردان در حوزه بازیگری، موجب شده است، فیلمنامه دقیق و قوی، عیار کامل خود را در تصویر نیز نمایش دهد.

هنر کارگردان و نقطه قوت فیلم در پیوند دادن احساسات قدیمی و پنهان دو همکار است با یک پرونده ناتمام قدیمی، و این دو مساله توامان موجب میشوند که با گذشت زمان فیلم، گره های داستان به جای باز شدن در هم تنیده شوند. در اینجاست که فیلم، در عین اینکه یک اثر جنایی کامل است، یک اثر رومانتیک و عاشقانه تمام عیار نیز به شمار میرود و اینگونه کامپانلا با یک داستان جذاب و کارگردانیِ مسلط بر سینما و روایت غلبه میکند. در نهایت این سیرِ شخصیت ها و بلوغِ پیچیدگی با یک انتها بندی هنرمندانه و غافلگیرنماینده ما را به تحسین وا میدارد.

راز چشمان آنها از جمله فیلم هایی است که در دوران جدید کمتر نمونه و مشابهی برای آن میتوان یافت، درام هایی چندلایه و پیچیده از نظر سینمایی، اما ساده از منظر روایی، که همزمان توسط منتقدان و مخاطبان با سلایق مختلف دوست داشته و پرستیده شوند. نسخه هالیوودی این فیلم با همان نام و براساس داستان کامپانلا در سال 2015 ساخته شد. با وجود بهره بردن از بازیگرانی مشهور مانند نیکول کیدمن، چیویتل اجیوفور و جولیا رابرتز، این بازسازی یک شکست و فاجعه کامل بود.

تومب استون (1993) - Tombstone

محصول:

آمریکا

کارگردان:

جورج پی. کوزماتوس

امتیاز مخاطبان IMDb:

7.8

درصد نقد های مثبت منتقدان در Rotten Tomatoes:

%73

تومب استون شهری است با قدمتی حدود 140 سال در ایالت آریزونای آمریکا، که نهایتا امروزه زیرِ 2000 نفر جمعیت دارد! اهمیت تومب استون به آن جهت است که تیراندازی اوکِی کورال در سال 1881 درآن واقع شد. در یک سوی این تیراندازی 30 ثانیه ای و مرگبار کابوی هایی بودند که شورشیان عموما تبعیدی، مسلح و بزهکار بودند، در برابر مارشال محلی یعنی ویرجیل اِرپ به همراه دو برادرش یعنی مورگان و وایات ارپ. نفر چهارم مردانِ قانون، داک هالیدی مشهور بود.

در یک اجماع قطعی میان مورخان آمریکایی، این تیراندازی قطعا مشهورترین حادثه تیراندازی در تاریخ غرب وحشی است که منجر به تلفات سنگین هر دو طرف شد. فیلم درخشان تومب استون به حواشی و ماجرا های قبل و بعد از این تیراندازی و زندگی شخصیِ گروه 4 نفره ماموران قانون می پردازد.

داستان فیلم تومب استون از جایی شروع میگردد که وایات ارپ، کلانترِ سابق با دو برادرش پس از بازنشستگی قصد دارند به تجارت بپردازند و زندگی آرامی را تجربه نمایند. آن ها به همراه همسرانشان به تومب استون میروند تا در آنجا زندگی خوشی را سپری نمایند و حتی وایات ارپ اسلحه به کمر نمی بندد تا جدیت خود را در روش زندگی جدید نشان دهد، اما همه چیز بر خلاف خواسته آنهاست. در حالی که شرارت گروه کابوی هایی که شال قرمز بر کمر می بندند، مردم را به ستوه آورده است، ویرجیل ارپ کلانتر تومب استون می گردد در حالی که یک برادر را در کنار خود می بیند و وایاتِ صلح طلب همچنان مخالف اوست. اما آن ها تنها نیستند، زیرا دوست قدیمی شان داک هالیدی مشهورترین و سریع ترین هفت تیرکش آمریکا نیز در شهر به سر میبرد.

وایات اِرپ قطعا مشهورترین کلانتر در تاریخ آمریکاست، مردی که سه دهه کوشش کرد در نقاط بسیاری در غرب آمریکا که تازه از مکزیک جدا شده بود و یاغیان مختلفی در آن جولان می دادند، صلح و امنیت را برقرار کند، در حالی که ارتباطات و امکانات محدود و فاصله با پایتخت، ایالت های نیوانگلند و حکومت مرکزی بسیار دور و کار سخت بود. وایات اِرپ و ماجرای تومبستون آنچنان اهمیت و شهرتی در تاریخ و سیاست آمریکا دارد (از منظر اهمیت عدالت و مردان مجری قانون) که تاکنون بیش از 50 فیلم شناخته شده درباره آن ساخته شده است و از این نظر یک تنه در صدر جذابترین سوژه های هالیوود ایستاده است.

گفته میگردد که وایات ارپ، به عنوان نماد عدالت، خود در جوانی اهل شرارت و بزهکاری بوده است و داک هالیدی نیز به انواع فسق و گناه مشهور بوده است. همه این ها موجب شده است غائله تومب استون تبدیل به یکی از جذابترین و در عین حال مناقشه برانگیزترین سوژه های سینمای وسترن و هالیوود از دوران سینمای صامت تاکنون باشد و طیفی از آثار حماسی تا انتقادی را به خود اختصاص دهد. از مشهورترین این آثار میتوان به کلمنتاین عزیزم (1946) اثر جان فورد یا جدال در اوکی کورال (1957) اثر جان استرجس اشاره نمود.

جورج پی. کوزماتوس در مقام کارگردانی متوسط سعی نموده است به تمامی آثار پیش از خود نیم نگاهی داشته باشد، در عین حال ارجاعات فراوانی به آثار دیگر سینمای وسترن مانند بوچ کسیدی و ساندانس کید، ماجرای نیم روز و هفت دلاور در فیلم وی به چشم میخورد. این ارجاعات به اساتید سینما پیرامون یک هسته داستانی جذاب، همچون قطعات پازل به خوبی چفت و بست پیدا نموده اند و استعداد متوسط کارگردان با این ترفند ماهرانه، موجب شکل گیری یک اثر جذاب، مهیج و تاثیرگذار شده است.

تومب استون برخلاف بسیاری آثار وسترن، کند نیست و ریتم مناسبی دارد، خرده داستان های جذابی دارد، خشونت کنترل شده ای در فیلم به چشم میخورد، در عین حال سکانس های خلاقانه و هنرمندانه زیادی مانند سکانس تماشای نمایش در سالن توسط مردم شهر به همراه کابوی ها یا سکانس مناظره و جدل داک و رینگو به زبان لاتین در فیلم وجود دارد که از نظر استاندارد های سینمایی بسیار سطح بالاست. در نهایت حضور بازیگران مشهور دهه 90 یعنی وال کیلمر طناز و دوست داشتنی (در نقش داک) و کرت راسل (در نقش وایات ارپ) که در روز های اوج خود بودند موجب شد فیلم به شدت اکران خوبی داشته باشد و منتقدان نیز با وجود ضعف در انتها بندی و نبرد نهایی، آن را تحسین نمایند.

پرواز فونیکس/ پرواز ققنوس (1965) - The Flight of the Phoenix

محصول:

آمریکا

کارگردان:

رابرت آلدریچ

امتیاز مخاطبان IMDb:

7.5

درصد نقد های مثبت منتقدان در Rotten Tomatoes:

%90

در کارنامه رنگارنگ و متنوع رابرت آلدریچ همه جور فیلمی دیده می گردد، اما یکی از بهترین آثار وی که تا به امروز نیز در میان بهترین های ژانر خود طبقه بندی میگردد و کهنه نشده است، فیلم پرواز فونیکس است. پرواز فونیکس از جمله آثاری است که با حضور بازیگرانی زبده و کارگردانی مسلط به خوبی بر یک فاجعه متمرکز میگردد و با داستان جذاب و تعلیق خود مخاطب را جذب میکند.

داستان درباره یک هواپیمای باری است که چند مسافر نیز در خود جای داده است. این هواپیمای باری که مزین به نشان شرکت نفتی عربکو است توسط خلبانی با نام فرانک تاونز راهنمایی میگردد که جیمی استیوارت نقش وی را ایفا میکند. هواپیما به دلیل اشتباهی که خلبان مرتکب میگردد در روبروه با طوفان شن دچار نقص فنی شده و مجبور به فرود اضطراری در صحرای بی آب و علف میگردد. در این فرود دو نفر کشته و یک نفر زخمی میشوند.

به زودی اختلافات میان گروه اندک مسافران بالا می گیرد، دو نظامی انگلیسی، یک پزشک فرانسوی، چند کارگر میادین نفتی و یک مهندس آلمانی از جمله بازماندگانی هستند که هرکدام ایده و طرحی دارند، اما در این میان طرح دیوانه وارِ مهندس آلمانی است که داستان را به اوج و هیجان خود میرساند.

پرواز فونیکس در عین داستان معین و سر راست، نماد ها و خرده داستان های جذابی دارد؛ سربازی که نمی خواهد در آن شرایط از فرمانده خود اطاعت کند، فرمانده ای که فکر میکند با رعایت اصولِ آموزش نظامی میتواند بر صحرا و طبیعتِ بیرحم غلبه کند، مهندس که فرصتی می یابد جاه طلبی خود را با سرنوشت و جان انسان ها گره بزند، کارگری که به دلیل اخراج و ناراحتی روحی فروپاشیده است، یاری خلبانی که الکلی است و خلبانی که نمی تواند خود را ببخشد و در عین حال نمی خواهد هیچ ریسک جدیدی را بپذیرد.

نقطه قوت اصلی پرواز فونیکس علاوه بر شخصیت پردازی بسیار دقیق و بازیگرانی که آن شخصیت ها را در کمال دقت به تصویر کشیده اند، دوری از کلیشه ها و انگاره های رایج در اینگونه فیلم های مرتبط با فجایع و حوادث است. فیلم از نمایش اختلافات ملل، پس از جنگ جهانی دوم باکی ندارد، دوستی های بی جا و بی مورد در میان قربانیان خلق نمی نماید وغرایز بشر برای بقا را تا سر حد دشمنی و آسیب به دیگران نمایش میدهد. برخلاف بسیاری از آثار کلیشه ای در میان مسافران هیچ سیاهپوست یا زنی وجود ندارد که با توجه آن دوران واقع بینانه است.

پرواز فونیکس به جای لفاظی و فلسفه بافی در باب مرگ بیشتر بر لحظه و حال تمرکز دارد و اینکه چگونه می گردد از مخمصه جان به در برد. فیلم ابایی ندارد که بگوید در چنین شرایطی افراد غالبا کم هوش باید خود را تابع افراد باهوش و معدود قرار دهند و رهبری ایشان را بپذیرند، زیرا به آن ها نیازمندند (برخلاف آثار مدرن که در آن ها همه باهوش هستند و گوشه ای از کار را برعهده دارند) همین صراحت و خواستگاهِ پایگانی فیلم که افراد را از نظر استعداد، متفاوت از هم قلمداد می نماید مهم ترین وجه مضمون آن را شکل میدهد.

فیلم در دوران خود، بودجه سنگینی داشت و از منظر فنی و جلوه های بصری نسبت به امکانات آن موقع، درخشان است. بازیگران فیلم از جمله ریچارد اتن برو، پیتر فینچ و هاردی کروگر در بهترین فرم خود هستند و سرآمد ایشان نیز جیمی استوارتِ کبیر است. تدوین و فیلمبرداری اثر بسیار تماشایی است و تصاویری دیدنی از یک مهلکه در صحرا را رقم میزند، با آن دو صلیب چوبی بر روی قبر کشته شدگان در پس زمینه که همیشه حضور و نزدیکی مرگ را تداعی می نماید.

شایان ذکر است در سال 2004 جان مور، پرواز فونیکس را در حال و هوایی مدرن بازسازی کرد که تبدیل به یک فاجعه تمام عیار شد.

آدم های گربه ای/ گربه نما (1942) - The Cat People

محصول:

آمریکا

کارگردان:

ژاک تورنر

امتیاز مخاطبان IMDb:

7.3

درصد نقد های مثبت منتقدان در Rotten Tomatoes:

%93

در گنجینه سینمای دوران کلاسیک، آدم های گربه ای چند ویژگی منحصر به فرد دارد که موجب شده است در بسیاری از لیست های منتقدان و نشریات معتبر، در میان بهترین فیلم های تاریخ سینما رده بندی گردد. نخست اینکه یک فیلم-نوآر بسیار خوش ساخت به شمار می رود، دوم آنکه به عنوان یک اثر ترسناک و دلهره آور بسیار فراتر از استاندارد های فنی و روایی زمان خود است و در نهایت اینکه تم روانکاوانه آن در پیوند با فانتزی فیلم، نسبت به آن دوران بسیار مدرن و پیشرو است.

داستان فیلم آدم های گربه ای درباره زنی است با شخصیتی عجیب و مرموز به نام ایرِنا که تباری صرب دارد و یک مدل و طراح است. وی به قصد الهام برای طرح های خود به باغ وحش می رود و در حالی که در برابر قفس ها ایستاده است از حیوانات به عنوان مدل هایی برای طراحی، الگو می گیرد. سپس مردی خوش تیپ و خوش برخورد به نام کِنت به ایرنا پیشنهاد ازدواج میدهد و ایرنا میپذیرد.

پس از ازدواج، ایرنا راز خود را با همسرش در میان می گذارد. وی می گوید که اجدادش در صربستان، در روستایی زندگی میکردند که اهالی آن در دام یک نفرین و طلسم قدیمی بوده اند. ایرنا نیز فکر می نماید در دام این طلسم است و از شوهرش تقاضای صبر و همیاری دارد. ماجرا با مراجعه به یک روانپزشک و در گذر زمان وارد فاز جدیدی شده و مسائل ایرنا و به تبع آن رابطه زناشویی وی تشدید می گردد.

فیلم آدم های گربه ای مملو از تاریکی، عصبیت و تنش است، با تصاویری سیاه و سفید که در حال و هوایی هنرمندانه، اختلالات روحی شخصیت اصلی را به تصویر کشیده است. نورپردازی، استفاده از سایه ها و فیلمبرداری اثر بسیار درخشان و تماشایی است. آدم های گربه ای مقدمه و نقطه شروعی بود بر آثاری درخشان مانند مرد پلنگ نما (1943). این اثر بر بسیاری از فیلم های پس از خود تاثیر گذاشت، در عین حال از آثاری پیشرو مانند گربه سیاه (1934) اثر تماشایی ادگار. جی. اولمر تاثیر پذیرفته بود.

آدم های گربه ای از جمله آثاری بود که تلفیق خشونت، نفرت و عشق را به خوبی در قالب یک داستان جذاب روایت می کرد. تبلیغات فیلم در آستانه کریسمس بسیار خلاقانه بود و در خیابان ها جلب توجه می کرد، از جمله پوستری با عنوان مرا ببوس تا کشته شوی!. بازی درخشان سیمونه سیمون و الیور رید از دیگر نقاط قوت فیلم به شمار می رود. همه این عوامل دست به دست هم داد تا فیلم اکران بسیاری موفقی را پشت سر بگذارد.

آدم های گربه ای در زمان خود در صنعت فیلمسازی و فراوری استودیویی، نمونه ای مالی و الگویی بود از فیلم های کم هزینه و جمع و جوری که سریع ساخته شده، خوب میفروختند و به سرعت به شاهکار تبدیل میشدند. وال لوتن در میان مدیران و تهیه نمایندگان آن دوره، سرآمد این فن بود و با خلاقیت توامان با راندمان بالا در فراوری شناخته میشد. وی به عنوان تهیه نماینده آدم های گربه ای، بعد ها دنباله ای با عنوان نفرین آدم های گربه ای (1944) ساخت با همان بازیگران و کارگردانی دیگر، که موفقیت و تحسین فیلم نخست را به دست نیاورد. در دهه 80 میلادی نیز پل شرایدر فیلم را بازسازی کرد که اثری متوسط بود و مورد توجه قرار نگرفت.

سامورایی سپیده دم یا گرگ و میش (2002) - The Twilight Samurai

محصول:

ژاپن

کارگردان:

یوجی یامادا

امتیاز مخاطبان IMDb:

8.1

درصد نقد های مثبت منتقدان در Rotten Tomatoes:

%99

تنها کارگردان زنده از نسل بزرگانی مانند کوروساوا و کوبایاشی در سینمای ژاپن که همچنان زنده است و در قرن بیست و یکم نیز به ساخت شاهکار های خود ادامه داد یوجی یامادا است. یوجی یامادا تقریبا تمام فیلمسازی خود را وقف نمایش تاریخ ژاپن با موضوع سامورایی ها و دوران فئودالی کرد. یوجی یامادا (متولد 1931) از نسل فیلمسازان شاعر و مولفی است که در دهه 60 میلادی فیلمسازی را شروع کرد، اما 4 دهه طول کشید تا شاهکار خود را در هزاره جدید و در قالب یک سه گانه عرض کند که سامورایی سپیده دم نخستین فیلم این تریلوژی محسوب میگردد. دو فیلم بعدی تیغ پنهان و عشق و شرافت بودند.

سامورایی سپیده دم روایتی است درباره یک سامورایی رده پایین به نام سیبی که پس از فوت همسرش، وظیفه نگهداری از مادرِ بیمار و بزرگ کردن دو دختر خردسالش را بر عهده دارد و در عین حال با فقر و مسائل دوران اربابی و فئودالی دست و پنجه نرم می نماید. یکی از دوستانِ سیبی، خواهر مطلقه اش را که در کودکی نیز همبازی سیبی بوده است به عنوان همسر جدید به او پیشنهاد میدهد، اما سیبی با وجود تمایل به همسر جدید در دو راهی عشق و وظایف خانوادگی است. از طرفی سیبی با وجودی که سامورایی کارکشته ای است، شمشیر و مبارزه را کنار گذاشته است و خواستار حفظ صلح است تا اینکه یک ماموریت جدید به وی پیشنهاد میگردد.

سامورایی سپیده دم برخلاف آثار مشابه خود، بیشتر بر درونیات سامورایی ها و زندگی شخصی آن ها تمرکز نموده است. مهربانی، فداکاری، پنهان کردن عشق و تمایلات قلبی از جمله مضامین اصلی این فیلم به شمار میروند. وفاداری به سنت ها و اصول خانوادگی در فیلم در نقش یک شمشیر دولبه است، تا جایی که دو راهیِ سیبی در انتخاب میان تحملِ فقر و یا فروش شمشیری که یادگار پدر و سلاح مبارزه اوست مخاطب را به شدت تحت تاثیر قرار میدهد. مرگ، فقر وتنهایی سه مضمون اصلی سینمای یوجی یامادا، در این فیلم نیز بسیار برجسته است.

فیلم از منظر فنی نیز اثری است بسیار درخشان، از همان ابتدا که با نمای تاریک و محقر خانه و صدای زنی که از خاطراتش میگوید روبرو میشویم، میفهمیم که با یک کارگردان مسلط بر تصویر و دکوپاژی عالی روبرو خواهیم بود. سپس تصاویری متاثرنماینده از مرگ و بیماری و فقر را شاهدیم که با وجود دردناک بودن، از منظر سینمایی بسیار دقیق است. مضمون تنهایی نیز عنصر دیگری است که به خوبی در نما ها و قاب بندی های کارگردان برجسته شده و خود را نشان می دهد.

سامورایی سپیده دم و (کل سه گانه یامادا) فیلمی است بسیار روان، خوش ساخت و جذاب، عمیق و تاثیرگذار، دقیق و در عین حال نامتعارف؛ از این جهت که برخلاف غالب آثار سامورایی، سامورایی سپیده دم با رویکردی روانکاوانه و ادبی بیش از شمشیر و مبارزه و انتقام بر وجوه احساسی و روابط عاطفی یک سامورایی تکیه نموده است که کوشش دارد به نقش پدری و همسری، زندگی شخصی، عشق و خانواده اش وفادار باشد.

فیلم کمتر نشانی از مبارزه و جنگجویی و خون دارد و بیشتر اثری است شخصی، شاعرانه و درونی با نما هایی بسیار زیبا و مضامینی انسانی. یامادا در عین حال نیم نگاهی دارد به تغییرات فرهنگ و سنت ژاپنی، نفوذ اندیشه مدرن اروپایی و غربی و به تبع آن تغییر صندلی سامورایی ها به عنوان نیروی حافظ امنیت و پشتیبان عدالت. سامورایی سپیده دم در اواسط قرن نوزدهم و در سال های انتهای دوران ادو روایت میگردد.

سامورایی سپیده دم در سال 2003 نامزد خرس طلای جشنواره برلین و بهترین فیلم خارجی زبان اسکار بود و جوایز پراکنده و متعدد دیگری را در جهان به خود اختصاص داد. فیلم دوم این سه گانه از یوجی یامادا با نام تیغ پنهان در سال 2004 عرضه شد و تمرکز آن مجددا علاوه بر عشق و خانواده، بر تغییرات طبقاتی و علوم نظامی پس از ورود فرهنگ غربی به ژاپن بود. فیلم سوم با نام عشق و شرافت (2006) نیز در حال وهوای رمانتیک دو فیلم قبلی، درباره یک ساموراییِ دون پایه بود که مسئول چشیدن غذای پادشاه است و از شغل خود به عنوان پیشمرگ رضایت ندارد.

ویژه نیمه شب (2016) - Midnight Special

محصول:

آمریکا

کارگردان:

جف نیکولز

امتیاز مخاطبان IMDb:

6.6

درصد نقد های مثبت منتقدان در Rotten Tomatoes:

%83

جف نیکولز (متولد 1978 - آرکانزاس آمریکا) بازیگری ناشناخته بود که در عرض چند سال تبدیل به فیلمنامه نویسی متبحر شد، اما کمتر کسی انتظار داشت که وی با سرعتی بیشتر به کارگردانی نابغه تبدیل گردد. نیکولز در قامت یک فارغ التحصیل جاه طلبِ مدرسه هنر، در سال 2007 یک تنه، فیلمِ تحسین شده داستان های ساچمه ای/ شاتگان را نوشت، بازیگری و کارگردانی کرد. با نوشتن و کارگردانی تریلرِ ماورایی پناه بگیر (2011) تحسین همگان را برانگیخت و در جشنواره فیلم های مستقلِ ساندانس همه توجهات به وی جلب شد.

نیکولز با فیلم ماد (2013) و نامزدی نخل طلای کن در شمار بزرگانِ جوان سینما درآمد، اما اوج بلوغِ وی به عنوان فیلمنامه نویس و فیلمساز را در فیلم ویژه نیمه شب میتوان دید، فیلمی که تمام مولفه های سینمای وی همچون مقوله ایمان، مسائل اخلاقی و روحی-روانی و راز و رمز و معما را در حد کمال در خود جای داده است و در عین حال اثری است فراتر از ژانرِ تریلر های ماورایی و علمی-تخیلی. به اعتقاد بسیاری از منتقدان، نیکولز با این فیلم، در یک ترکیب همگن، مرز های دو ژانر فوق الذکر را گسترش داد.

داستانِ درام علمی-تخیلی ویژه نیمه شب در ظاهر بسیار ساده است، پسری به نام آلتون که نیرو هایی ماورایی دارد هم زمان مورد توجه دولت و یک فرقه مذهبی و عجیب قرار می گیرد. اما همه چیز به این سادگی نیست و با فیلمی نامتعارف در روایت روبرو هستیم. یک بخش اصلی فیلم و داده های مخاطب متکی است بر اخباری که به وسیله تلویزیون به ما منتقل میگردد، اما آنچه اخبار تلویزیون به ما می گوید با وقایع مشاهده شده در فیلم اختلاف جدی دارد.

ارائه اطلاعات دوگانه و بعضا متناقض به صورت قطره چکانی و با خست، هسته درام و تعلیق آن را شکل میدهد. در عین حال، این شیوه روایتِ متناقض، چفت و بست محکمی دارد. یکی از مضامینی که مورد نظر کارگردان بوده و به خوبی در روایت و فرم طرح شده است، اختلاف فاحش روایت رسانه ها و روزنامه نگاران از وقایع در قیاس با اصل آن وقایع است، موضوعی که به یکی از چالش های دو دهه اخیر تبدیل شده است.

در عین حال در ابتدای فیلم میپنداریم نهایتا با یک درامِ پلیسی و جاسوسی سر و کار داریم، اما به مرور با تکمیل پازلِ فیلم، متوجه میشویم با یک اثر علمی-تخیلی سر و کار داریم و این تبدیل و قلبِ ژانر به ژانری دیگر آنچنان ماهرانه صورت میگیرد که اثر را به فراتر از هر دو ژانر ذکر شده میبرد و همین جنبه روایت است که بسیار مورد توجه منتقدان و نشریات سینمایی در جهان نهاده شد و بسیاری مانند مجله معتبر رولینگ استون فیلم را در میان بهترین های سال 2016 قرار دادند.

در عین حال مقوله ایمانِ پدر و مادر به توانمندی فرزندشان و رابطه ویژه فرزند-والد موجب بسط و گسترش زوایای اخلاقی فیلم شده است، اما در نهایت فیلم از نظر احساسات و هیجانات کاملا توسط کارگردان کنترل شده است. اگر فیلم ماد درباره رفاقت مردی فراری و واقع بین و کودکی در خیال و اوهام بود، و پناه بگیر درباره دوگانه رویا و واقعیت بود، ویژه نیمه شب با ترکیب سحرآمیزی از دو فیلم قبلی، معجونی همه پسند ساخته بود که به مذاق خیلی ها خوش آمد. مهمترین وجه مثبت فیلم، پیوند دادن هنرمندانه و خلاقانه لایه های مختلف و خرده روایت ها بود و تنها ضعف آن کند شدن و لغزش روایت در برخی لحظات. در نهایت جف نیکولز پس از ساخت ویژه نیمه شب، استاد مسلم و جدیدِ ساخت فیلم های رازآلود و پرتعلیق شناخته شد.

گفتنی است ویژه نیمه شب به دلیل نامتعارف و تجربه گرا بودن در حوزه روایت و فضاسازی، همچنین تغییرات مداوم در لحن و ریتم خود و نوسان میان دو ژانر که ذکر آن گذشت، بیشتر از جنبه های روایی و فنی مورد توجه واقع و تحسین شده است، که شاید خیلی مورد پسند مخاطب عام و علاقمند به فیلم های رایجِ تریلر قرار نگیرد.

میسترس/بانوی آمریکا (2015) - Mistress America

محصول:

آمریکا

کارگردان:

نواح بومباک

امتیاز مخاطبان IMDb:

6.7

درصد نقد های مثبت منتقدان در Rotten Tomatoes:

%82

کمدی های اسکروبال در دوران سینمای کلاسیک (در دهه 30 و 40 میلادی) بر داستان های رمانتیک و زنانی متمرکز بودند که مفهوم عشق، محور روابط و زندگی آن ها بود، اما مستقل و آزاد و غرق در خوشی های تفننی و متنوع بودند. این مفهوم در دهه های گذشته و سینمای مدرن تا حدود زیادی تغییر نموده است هرچند هرج و مرج، لودگی و خیالبافی هنوز در این آثار به چشم میخورد.

درامِ کمدی میسترس آمریکا درباره دختری است به نام تریسی که مقداری منزوی است و در برقراری روابط محبت آمیز مشکل دارد. وی با ورود به دانشگاه نیز در جذب دوستانی جدید از جنس خود یا جنس مخالف ناکام می ماند و بیش از پیش غرق در خیالات ادبی خود و داستان نویسی میگردد. مادر تریسی قصد ازدواج مجدد دارد و به تریسی پیشنهاد میدهد به ملاقات دخترِ همسر آینده اش برود که از قضا او نیز ساکن نیویورک است، با ملاقات تریسی و بروک همه چیز دگرگون میگردد.

نوآح بومباک که این روز ها با فیلم داستان ازدواج سر و صدای زیادی راه انداخته است، فیلمنامه نویس با سابقه ای است. وی با فیلم های گرم و لحن طنز خود شناخته میگردد و بیشتر آثارش بر زنان متمرکز بوده است. بومباک خود متولد نیویورک و پرورش یافته در این شهر است و عموما آثارش در حال و هوا و فضای نیویورک روایت میشوند. لگدزنان و جیغ زنان در سال 1995 نشان داد که او کارگردان و نویسنده مستعدی است.

میسترس آمریکا یک کمدیِ پست-مدرن تمام عیار است که در میان بهترین آثار کمدی در سال 2015 رده بندی شد و منتقدان امتیازات نسبتا بالایی را به آن اختصاص دادند، این امر دلایل بسیاری داشت فراتر از ظاهر اثر. فیلم ریتم نسبتا سریعی دارد، در عین حال شلوغ و پر سر و صداست (مانند زندگی در نیویورک). شخصیت پردازی، لحن طنز فیلم و دیالوگ های آن عموما جذابند، نما های شلوغ فیلم که در خانه دوست بروک میگذرد با دیالوگ های پیاپی شخصیت ها و چرخش روایت و دوربین (این بخش فیلم زمان زیادی از روایت را به خود اختصاص میدهد) قطعا شاهکار است. فرم نمایش گونه، فیلمبرداری، میزانس و دکوپاژ در نما های فوق الذکر درخشان است و تغییرات مداوم نسبت شخصیت ها و رابطه آن ها از دوست به دشمن به خوبی در فرمی تئاتری به تصویر کشیده شده است.

از نظر مضمونی درونمایه فیلم نسبتا غنی است. داستان آن به خوبی تفاوت دو نسل و تفکر را نمایش میدهد و تقلا ها و خیالبافی های یک زن سی ساله (بروک) که هنوز نمیداند به دنبال چیست و چه شغلی باید داشته باشد را در برابر دختری نوجوان قرار می دهد که عاشق ادبیات و تخیل ادبی است و سوژه مناسبی از زندگی و شخصیت بروک برای مواد داستان خود فراهم می آورد! بروک دختری است که مانند بسیاری از انسان های ناموفق همه چیز را نصفه رها نموده است و خودش نیز میداند که عموما چیزی را به انتها نمیرساند! اما باز خود و اطرافیان را در پروژه های بی فایده و جاه طلبانه اش درگیر میکند، او نماد آدمی که فقط حرف می زند و عموما دست به عمل نمی زند.

فیلم نمای خوبی از اوضاع نسل جدید جوانان آمریکایی و سبک زندگی آن ها در نیویورک میدهد، نسلی که اوج عملگرایی و فعالیتش توییت کردن است، نسلی که رویای آمریکایی پدران بنیانگذارش را دارد، اما از فضیلت آن ها بی بهره است. نسلی که فکر میکند هر چیزی که به ذهنش خطور میکند یک ایده عالی و نبوغ آمیز است. اگر فیلم را از این جنبه ببینید ارزش های آن بیش از پیش نمایان میگردد.

در نهایت باید گفت میسترس آمریکا یک کمدی رمانتیک بر موضوع دوستی های زنانه است فارغ از کلیشه های فمینیستی، و بیشتر معطوف به سبک سری و خوش خیالی آدم هایی که دوست ندارند از رویاهاشان فاصله گیرند. اگر با فیلم های نوجوان پسند، زنانه و کمدی-رمانتیک مدرن آمریکایی رابطه خوبی ندارید، اصلا سراغ این فیلم نروید.

منبع: برترین ها