زیبایی های چندگانه پایتخت سیب ایران - دیار سلمان

حمد الله مستوفی مورخ و جهانگرد درباره این شهر می نویسد: زنوز قصبه ای است باغستان فراوان دارد حاصلش غله و انگور و میوه به تخصیص سیب سفید قبلی می خوانند عظیم خوب است حقوق دیوانیش سه هزار دینار است.

زنوز در خاطرات ناصرالدین شاه نیز آمده است: عجب ده و ییلاقی است، سبز و خرم در دامنه کوهی به قدر البرز واقع است ولی وسیع تر، تمام دیم کاشته اند، خرم، چشمه های زیاد دارد، در دنیا دیگر ده از این بهتر نمی شود مثل یکی از قطعات بهشت است که اینجا آورده و زنوز اسم گذارده اند، به این می ارزد که آدم مخصوصا از طهران برای ییلاق اینجا بیاید و مراجعت نماید، عاشق این ده زنوز شدم، خلاصه سوار کالسکه شده راندیم راندیم گاهی سرازیر گاهی سربالا اما راه کالسکه خوب بود.

تولید 40 نوع سیب در زنوز

بیشتر مردم ایران شهر زنوز را با نام سیب، می شناسند، در ورودی این شهر نیز، نوشته شده است: به پایتخت سیب ایران خوش آمدید. سیب تولیدی این شهر امروز به عنوان نمادی دائمی این منطقه مشهور شده و گردشگران داخلی و خارجی زیادی را به این منطقه از آذربایجان جذب می کند.

کشاورزی و باغداری زنوز از دیرباز مورد توجه بوده و به لحاظ استعداد منطقه به فرآورده های سر درختی، سیب زنوز شهرت بیشتری نسبت به سایر جاذبه های آن پیدا کرده است به طوری که امروزه 10 ها گونه سیب بومی در باغ های این شهر تولید می شود.

سیب زنوز از نظر کیفیت و میزان تولید در صدر محصولات سر درختی‌ های زنوز قرار دارد، هر چند انواع مختلف زردآلو، گلابی،‌ گردو، آلو، آلبالو، گیلاس و سر درختی‌ های دیگر در اقتصاد باغداران منطقه نقش دارد، اما سیب به لحاظ سرآمد بودن کیفیت و انواع آن جایگاه ممتازی پیدا کرده است.

در زنوز حدود 40 نوع سیب تولید می ‌شود که از مهمترین آنها می ‌توان به قابالا، سلطانی، بالجه ‌ای، ‌اسدکوهی، شیشه ‌ای،‌ مشکی، مشکی قرمز، می خوش یارآلما،‌ قیزیل آلما،‌پیر آلما،‌ پاییزه، لبنانی سفید و لبنانی قرمز اشاره کرد؛ طعم و مزه لذیذ، آبدار بودن،‌ داشتن پوشش چرب گونه و رنگ قرمز خوشرنگ از عمده ویژگی ‌های سردرختی سیب زنوز است؛ سیب‌هایی که بر اساس افسانه‌ های قدیمی منطقه سرخی آن بر اثر تابش نور ستاره قطبی است.

پائیزه آلماسی همان سیب معروف زنوز است که زبانزد خاص و عام شده و در خارج از زنوز به زونوز آلماسی معروف است، اگر یکی از این سیب ها را گاز بزنید به خوش خوراکی آن پی می برید، رنگ و مزه این سیب هم چشم هر بیننده ای را به خود جلب می کند چرا که از پیوند زدن دو درخت به یکدیگر تولید می شود.

خانواده های زنوزی از این محصول، علاوه بر نگهداری در سردخانه و انبارها برای مصرف خانواده، برگه درست می کنند و در زمستان می پزند که به آن آلما پیشمیشی می گویند.

خاک سفیدی که به هنر کیمیا شد

در بین صنایع دستی زنوز سرامیک سازی بیش از صنایع دیگر دارای اهمیت است، تا مدت های زیادی، سفالگران مناطق دیگر هم از خاک سفید زنوز استفاده می کردند؛ از طرفی به دلیل وابستگی کیفیت هنرهای بومی به امکانات منطقه، اهالی زنوز به خوبی از این فرصت بهره برده و هنرمندان ماهری از در این منطقه در صنعت سفالگری تربیت کردند؛ حدود 60 سال پیش هم استاد عباس و احمد قابچی از زنوز به تبریز رفته و با تأسیس کارگاه سفالگری در محله سرخاب تبریز این روش تولید را آغاز و تا به امروز پی گرفتند.

در زمانی که ظروف چینی نایاب بود و تکنولوژی ساخت این ظروف در اختیار این کشور قرار داشت، از خاک زنوز به دلیل سفیدی اش برای ساخت بدل چینی استفاده می کردند و ظروفی که از آن به دست می آمد، شباهت هایی هم به چینی داشت.

بهترین منطقه اکوتوریستی ایران

دیدن همزمان چندین جاذبه کوهستانی، آبی، اقلیمی و فرهنگی در کمترین فاصله از یکدیگر را می توان در زنوز تجربه کرد که این منطقه را به یکی از بهترین مجموعه های طبیعی و توپوگرافی ایران تبدیل کرده است. این شهر شاید در تاسیسات گردشگری کمبود دارد اما میهمان نوازی مردم این دیار، این فقر گردشگری را جبران کرده است.

سرمایه گذارانی که به دنبال یک مکان و طبیعت بکر و زیبا برای ورزش ها و بازی هایی از قبیل کایت سواری و... هستند، سری به صخره های ممتد و زیبای سلدرم در حاشیه بستر رودخانه سد زنوز بزنند، این طبیعت فوق العاده، چشم انداز و قابلیت منطقه را برای برگزاری تورهایی مانند طبیعت گردی، صخره ‌نوردی، کایت سواری و... مستعد نشان می دهد.

تجربه دمای 12 درجه در آبشار دامجی قیه

آبشاری از میان سنگ های آهکی تراوش کرده و با صدای آهنگین به درون چاله در مجاورت این سنگ ها می ریزد، این موسیقی زیبای طبیعت را می توانید در آبشار دامجی قیه در شرق روستای درق در فاصله 3 کیلومتری شمال شرقی شهرستان زنوز بشنوید؛ ارتفاع این آبشار در حدود 5 متر و در ارتفاع 2008 متری از سطح دریا واقع شده است.

درق یکی از روستاهای استان آذربایجان شرقی است که در دهستان زنوزق بخش مرکزی شهرستان مرند واقع شده‌ و از نظرآب و هوایی جزو مناطق سردسیر ایران محسوب می ‌شود که دارای زمستان های سرد طولانی و بهار و پاییز به نسبت سرد و تابستان های معتدل است.

اگر می خواهید میانگین دمای سالیانه 12 درجه سانتی گراد را به ویژه در فصل تابستان تجربه کنید، کافی است سری به آبشار دامجی قیه در اطراف زنوز بزنید، دسترسی به آبشار دامجی قیه از طریق جاده ارتباطی مرند به جلفا، سه راهی زنوز، بعد از شهرستان زنوز، روستای درق امکانپذیر است. آبشار در فاصله 2 کیلومتری شرق روستای درق پس از زمین های کشاورزی واقع است.

یادگاری مرتفع از آخرین پادشده سلجوقیان در زنوز

وقتی سلطان سنجر آخرین پادشاه سلجوقیان در یکی از جنگ ها از قراختائیان شکست خورد و در کوه های این منطقه آواره شد و به پیرعابدی که در این کوه کلبه ای داشت پناه آورد و مدتی در آنجا ماند؛ شاید فکر نمی کرد که این کوه در آینده ای دور به نام او مشهور شده و به یک مکانی گردشگری تبدیل می شود.

سلطان زنجیر یا سلطان سنجر نام کوهی با ارتفاع 3 هزار و 225 متر در ناحیه زنوز است، این کوه در شرق شهر زنوز قرار دارد.

امروزه آرامگاه آن پیر زاهد نیز به عنوان زیارتگاه مورد توجه شهروندان و شهرهای همجوار است، اما به جهت پوشیده بودن آن از برف در تمام فصول، تنها امکان صعود در ماه های گرم سال برای عموم میسر است، همچنین این کوه به واسطه ارتفاع مناسب و برفگیری خوبی که دارد منشأء رودخانه زنوز چای و همچنین مناطق پیرامون این کوه از جمله آبشار گل آخیر است.

پلی با تمام تناسبات محیطی

مهندسان و معماران دانشگاه ندیده در 125 سال پیش، اقدام به ساخت یک پل در زنوز کردند که امروز متعجب همگان را برانگیخته است، چرا که در ساخت این پل، تمام تناسبات محیطی به نحو کامل رعایت شده است، در مکان یابی پل نیز بهترین گزینه ممکن انتخاب شده و ارزش های سازه ای در آن رعایت شده است.

قزل کرپی این پل قدیمی دارای پایه های صخره ای است که از دل زمین سربرآورده به همین جهت سیل قادر به تخریب آن نیست، اما به علت نزدیکی پایه های پل که در بعضی از جاها به کمتر از 2 متر می رسد، در بعضی از مواقع که سیلاب های عظیم راه می افتد و درختان و سنگ های بزرگ را از جا کنده و با خود می آورد، درختان در زیر پل گیر کرده و دریاچه بزرگی پشت پل ایجاد می گردد و سیل از روی پل سرازیر می شود.