عطار شرقی: آثار مورلوا کشش بالا و شخصیت پردازی دقیقی دارند، ناطقی: مورلوا در داستان هایش از افسانه های شرقی مایه می گیرد - دیار سلمان

مورلوا آثارش را که تا کنون بیش از 30 کتاب بوده و به 20 زبان ترجمه شده در ژانرهای مختلفی می نویسد و زبان نوشتاری اش بسیار موزون و آهنگین است. او داستان هایش را بر بستری از دانش، افسانه ها و قصه های عامیانه می سازد و با برداشتی جدید، روایت های خودش را پدید می آورد. مجموعه دوجلدی رودخانه واژگون با ترجمه نوید عطار شرقی و زهره ناطقی، صورت زخمی با ترجمه لیلا علیخانی و کودک دریا با ترجمه زهره ناطقی از جمله آثاری است که از این نویسنده غیرانگلیسی زبان، در زمینه ادبیات کودک و نوجوان در ایران ترجمه و از سوی نشر محراب

مورلوا سبکی خاص و نمایشی دارد چون در نمایشنامه نویسی و آموزش زبان و ادبیات کار نموده است؛ به جزئیات می پردازد و فضاسازی بصری دارد و خواننده را جذب می نماید

قلم منتشر شده است.

ویژگی ای که تمام کتاب های این نویسنده را به هم وصل می نماید، علاوه بر حضور نوجوان هایی عمیق، دنیای است که برپایه صلح و آرامش بنا شده است. شخصیت های داستان های مورلوا، نوجوانانی هستند که می خواهند دنیا را جای بهتری برای زندگی کردن نمایند. مجموعه دوجلدی رودخانه واژگون ازجمله آثار پیروز اوست که در سال 1998 نوشته شد و در سال 1394 با ترجمه نوید عطار شرقی و زهره ناطقی از سوی انتشارات محراب قلم منتشر شد و در سال 1396 به دلیل آ فریدن فانتزی صلح آمیز ، انسانی و متفاوت، پیوند و گفت وگوی شرق و غرب در داستان، حضور کنشگرانه نوجوانان و دعوت به آرامش و عشق در دنیای پرخشونت به عنوان تنها برنده نشان طلایی پنجمین دوره لاک پشت پرنده در ایران معرفی گردید.

تلفیقی از مفاهیم ساده و پیچیده در رودخانه واژگون

این مجموعه دوجلدی -که به زودی چاپ سوم آن منتشر می گردد- ماجرای سفر شگفت انگیز و افسانه ای دو نوجوان به نام های تومک و هانا را بازگو می نماید که به دنبال آب رودخانه کجار که عمر جاویدان به فرد می دهد به صورت جداگانه به سفری پرماجرا می فرایند و در بخشی از راستا با هم برخورد دارند. فضاهای خیال انگیز و ماجراجویی های قهرمانان نوجوان این داستان به گونه ای است که می تواند جذابیت بالایی برای نوجوان ها داشته باشد و از سویی برایشان آموزنده باشد. مورلوا درباره این مجموعه می گوید: من این کتاب را در شرایط خاصی نوشتم. وقتی که در سال 1998 مشغول نوشتنش بودم، قصد داشتم داستانی ماجراجویانه، بدون پیچیدگی و خیلی شاد بنویسم؛ ولی در این سال پدرم فوت کرد و فرایند نوشته من تغییر کرد. رمانی که قرار بود بدون پیچیدگی، ساده و ماجراجویانه باشد، به رمانی با مفاهیم عمیق و غمگین درباره زندگی و مرگ تبدیل شد. این رمان

مورلوا، داستان ها، اسطوره ها، آئین و رسوم، فرهنگ عامه، عشق و نفرت و ماجراجویی را با تخیل خود در بطن وقایع داستان و با کنش شخصیت ها و قهرمان داستان و حتی در قالب شخصیت های حیوانی، در فضایی فانتزی در هم می آمیزد و به زمان حال پیوند می زند و خواننده را با خود به ژرفای وقایع و حوادث داستان می کشاند

تلفیقی از مفاهیم ساده و پیچیده بود و همین باعث شد نظر خوانندگان را جلب کند.

نوید عطار شرقی

مورلوا سبکی خاص و نمایشی دارد

نوید عطار شرقی، مترجم مجموعه رودخانه واژگون درباره دلیل انتخاب این کتاب به ایبنا می گوید: چند سال پیش، چند کتاب را برای ترجمه آنالیز می کردم، یکی از آن ها مجموعه رودخانه واژگون بود. کمی که گذشت، این کتاب تاثیر خودش را بر من گذاشت و حس کردم این همان رمانی است که در جست وجویش بودم و نخستین جلد آن با عنوان تومک را ترجمه کردم. همکار خوبم، زهره ناطقی هم جلد دوم با عنوان هانا را ترجمه کرد و همزمان با هم چاپ شدند.

این مترجم و استاد دانشگاه می افزاید: ژان کلود مورلوا نویسنده صاحب قلمی است که ابتدا مدرس زبان آلمانی بوده و سپس به عنوان بازیگر، کارگردان و مدرس به تئاتر روی آورده و انتها به نوشتن رمان های کودک و نوجوان پرداخته است. او سبکی خاص و نمایشی دارد؛ چون در نمایشنامه نویسی و آموزش زبان و ادبیات کار نموده است؛ به جزئیات می پردازد و فضاسازی بصری دارد و خواننده را جذب می نماید.

مورلوا خواننده را به ژرفای وقایع و حوادث داستان می کشاند

عطار شرقی معتقد است هم بچه ها و نوجوانان و هم عظیمسالان در سنین مختلف می توانند با داستان هایش ارتباط برقرار نمایند و می گوید:آثار مورلوا کشش و تعلیق داستانی بالا و نیز شخصیت پردازی دقیقی دارند. شخصیت هایی که غالبا بر خلاف جریان آب و روزمرگی حرکت می نمایند.

او همچنین به ویژگی شاخص آثار این نویسنده اشاره می نماید و می گوید: مورلوا، داستان ها، اسطوره ها، آئین و رسوم، فرهنگ عامه، عشق و نفرت و ماجراجویی را با تخیل خود در بطن وقایع داستان و با کنش شخصیت ها و قهرمان داستان و حتی در قالب شخصیت های حیوانی، در فضایی فانتزی در هم می آمیزد و به زمان حال پیوند می زند و خواننده را با خود به ژرفای وقایع و حوادث داستان می کشاند.

عطار شرقی درباره ترجمه سایر آثار این نویسنده در ایران نیز شرح می دهد: در حال حاضر در حال ترجمه کار دیگری از این نویسنده هستم.

افشای راز یک جنایت در صورت زخمی

صورت

مورلوا در فضایی فانتزی،گاه نقبی به تاریخ می زند، گاه شما را به دنیایی دیگر، در کنار دنیای خودتان، با فضا و آدم های متفاوت می برد و شجاعت دختری را به تصویر می کشد که برای یافتن خواهرش تا مرگ پیش می رود. گاه قدرت سحرآمیز کلام را از زبان مردی می گوید که هر بار داستانی متفاوت از نقص جسمانی اش روایت می نماید. گاه تاثیر اتفاق های ناگوار دوران کودکی و مدرسه را به ما نشان می دهد که چگونه یک انسان عظیمسال و تحصیل نموده را به نفرت اندوختن و انتقام وامی دارد و چگونه محبت، گذشت و نفرت در تقابل با هم قرار می گیرند

زخمی کتاب دیگری از مورلوا است که با ترجمه لیلا علیخانی، در سال 1397 منتشر شد و به زودی چاپ سوم آن از سوی انتشارات محراب قلم راهی کتابفروشی ها می گردد. این کتاب، داستان پسر نوجوان جست وجوگری به نام اولیویه را روایت می نماید که راوی داستان است و نمی تواند از کنار وقایع به راحتی عبور کند. او از خانه شان در شهر به روستای لاگوپیل آمده است. در آنجا جنایتی اتفاق افتاده و اولیویه سرنخ هایش را دنبال می نماید. او از زندگی در این روستا راضی نیست. یک روز در راستا بازگشت به خانه سگ عظیم همسایه را می بیند. صدای واق واق های سگ او را می ترساند. بعد دختر کوچکی می بیند که در حال بازی کردن با سگ است؛ اما خانواده اش به او می گویند که خانه همسایه متروک است و سگ یا دختر کوچولویی وجود ندارد. اما این دو او را رها نمی نماید. او به وسیله روزنامه های قدیمی تاریخچه لاگوپیل و خانه متروک را پیگیری می نماید و به دوره ای می رسد که در آن بسیاری آدم ها هم وطن های خود را به جرم یهودی بودن لو می دادند؛ و متوجه می گردد خانه متروک همسایه متعلق به پزشکی یهودی بوده است.

لیلا علیخانی

قلم و سبک ژان کلود مورلوا برای مترجم چالش برانگیز است

لیلا علیخانی، تا به امروز پنج اثر از این نویسنده ترجمه نموده که از بین آن ها رمان صورت زخمی به چاپ رسیده و چهارکتاب دیگر زیر چاپ است و در حال حاضر نیز مشغول ترجمه کتاب دیگری از این نویسنده است.

او معتقد است قلم و سبک ژان کلود مورلوا بسیار خاص و برای مترجم، چالش برانگیز است و دراین باره به ایبنا می گوید: مورلوا پیش از پرداختن به نویسندگی، در حوزه نمایشنامه نویسی و تئاتر فعالیت داشته و این را به خوبی می توان در کتاب هایش دید. به تصویرکشیدن فضای داستان با کوچک ترین جزئیات و حتی میمیک صورت شخصیت ها، به طوری که خواننده می تواند کاملا خود را در آن فضا احساس کند. پرداختن به موضوعاتی چون عشق، نفرت، هیجان و ماجراجویی و ... که موضوعاتی ملموس و همیشگی برای انسان ها هستند و به همین دلیل خواننده نوجوان تا عظیمسال با آن ارتباط برقرار می نماید و گاه با قهرمان داستان همذات پنداری می نماید. من هم هنگام ترجمه یکی از داستان هایش، در قسمتی از آن، چنان غرق در فضای داستان شده بودم و لحظه هایش برایم ملموس بود که همزمان با نوشتن، اشک می ریختم و قلبم فشرده می شد.

این مترجم می افزاید: مورلوا در فضایی فانتزی،گاه نقبی به تاریخ می زند، گاه شما را به دنیایی دیگر، در کنار دنیای خودتان، با فضا و آدم های متفاوت می برد و شجاعت دختری را به تصویر می کشد که برای یافتن خواهرش تا مرگ پیش می رود. گاه قدرت

داستان های مورلوا با این که طنزآمیز هستند اما در نهایت به موضوعاتی مثل تنهایی، رها شدگی، خشونت می پردازند. او در داستان هایش از افسانه های شرقی مایه می گیرد و این بسیار جذاب است

سحرآمیز کلام را از زبان مردی می گوید که هر بار داستانی متفاوت از نقص جسمانی اش روایت می نماید. گاه تاثیر اتفاق های ناگوار دوران کودکی و مدرسه را به ما نشان می دهد که چگونه یک انسان عظیمسال و تحصیل نموده را به نفرت اندوختن و انتقام وامی دارد و چگونه محبت، گذشت و نفرت در تقابل با هم قرار می گیرند.

مورلوا در کودکِ دریا نیز که در سال 1394 با ترجمه زهره ناطقی از سوی انتشارات محراب قلم منتشر شده و به سومین چاپ رسیده، داستان کودکی به نام یان را بیان می نماید که جثه ریزی دارد و حرف نمی زند و همین امر موجب عصبانیت پدر و مادرش شده. او عاشق درس و کتاب است و معلمانش فکر می نمایند که باهوش است؛ اما پدر و مادرش چنین اعتقادی ندارند. او یک شب، شش برادر عظیم تر خود را بیدار می نماید و به آنها می گوید که باید فرار نمایند؛ چون پدرشان آن ها را تهدید به مرگ نموده است. آنها که به شدت شیفته اقیانوس اند، با هم راهی دریا می شوند؛ جایی که فکر می نمایند در آنجا امنیت دارند. ماجرای یان و برادرانش از اینجا شروع می گردد. مادر، پدر، هریک از برادران، مددکار اجتماعی که میان راه جلوی آنها را می گیرد، ژاندارمی که از ناپدیدشدن آنها با خبر می گردد، نانوایی که به آنها نان می دهد و ... هریک داستانی از این گروه شگفت انگیز روایت می نمایند؛ اما تنها کسی که داستان را کامل می داند، یان است.

زهره ناطقی

مورلوا داستان هایش را از افسانه های شرقی مایه می گیرد

زهره ناطقی، که علاوه بر کودکِ دریا جلد دوم مجموعه رودخانه واژگون با عنوان هانا را نیز ترجمه نموده، معتقد است ژان کلود مورلوا در ادبیات فرانسه خاص است و در این باره به ایبنا می گوید: داستان های مورلوا با این که طنزآمیز هستند؛ اما در نهایت به موضوعاتی مثل تنهایی، رهاشدگی و خشونت می پردازند. او در داستان هایش از افسانه های

خواننده در رمان های مورلوا همگام با قهرمان داستان سفر می نماید و همراه با او تغییر می نماید و کامل تر می گردد و درمی یابد برای به دست آوردن آنچه که می خواهد باید کوشش کند و پیگیر باشد تا بتواند لذت پیروزی را حس کند

شرقی مایه می گیرد و این بسیار جذاب است.

به گفته این مترجم، هر یک از شخصیت های داستان های مورلوا دنیای خاص خودشان را دارند. مثلا در کودک دریا شخصیت یان -کودکی که نقص عضو دارد- خواننده را جذب خودش می نماید. راوی های این داستان هرکدام از زبان خود، قهرمان های داستان را -که شش کودک دوقلو هستند- روایت می نمایند. در این داستان نویسنده نتیجه نمی گیرد؛ اما نشان می دهد چگونگی شرایط نابسامان خانواده دوترلو و به طبع آن اوضاع دردناک پسربچه ها، نتیجه ساختاری است که نه تنها فقر و حاشیه نشینی را عادی و طبیعی جلوه می دهد بلکه همیشه سعی بر نادیده دریافت و به رسمیت نشناختن آن نیز دارد.

ناطقی در ادامه به مجموعه رودخانه واژگون اشاره می نماید و درباره آن شرح می دهد: این کتاب از زبان پسر و دختری است که به دنبال آب حیات رودخانه کجار هستند و در این سفر با افراد و اتفاقات مختلفی روبرو می شوند. این داستان اشاره به افسانه های شرقی دارد که این نویسنده از آن ها وام گرفته و داستانی ماجراجویانه و پرکشش دارد.

جمع بندی

با نگاهی به آثار فوق و نظر مترجمان آن ها درمی یابیم برنده جایزه آسترید لیندگرن 2021 در این کتاب ها ضمن این که مخاطب را سرگرم می نماید و با خود به دنیای پررمز و راز فانتزی می برد، با او از عشق و محبت و صلح و نوع دوستی سخن می گوید و ناخودآگاه روح مخاطبش را با آن ها پیوند می زند تا او را به نوعی آرامش برساند و وارد دنیایی کند که به تمام انسان ها و موجودات روی زمین احترام بگذارد و طبیعت برایش ارزشمند باشد. خواننده در رمان های مورلوا همگام با قهرمان داستان سفر می نماید و همراه با او تغییر می نماید و کامل تر می گردد و درمی یابد برای به دست آوردن آنچه که می خواهد، باید کوشش کند و پیگیر باشد تا بتواند لذت پیروزی را حس کند و این احساس هم در قهرمان داستان و هم در مخاطب وجود دارد.

منبع: ایبنا - خبرگزاری کتاب ایران