اگزما چیست؟ علائم، دلیل و درمان قطعی برای کودکان و بزرگسالان - دیار سلمان

اگزما پوست چیست؟

اگزما یک بیماری پوستی است که باعث خارش، خشکی و التهاب پوست می گردد. این بیماری باعث اختلال در عملکرد سد پوستی بدن می گردد. سد پوستی رطوبت را در بدن نگه می دارد و از بدن در برابر عوامل خارجی محافظت می نماید. وقتی سد پوستی از بین برود، رطوبت پوست را خیلی راحت از دست می دهید و باکتری ها و ویروس ها به سادگی به بدن راه پیدا می نمایند.

اگزما نوعی درماتیت است. درماتیت گروهی از بیماری ها است که باعث التهاب پوست می شوند.

انواع اگزما

اگزمای پوست انواع مختلفی دارد. هر نوع از این بیماری محرک های خاص خود را دارند و روی عملکرد سد پوستی تاثیر می گذارند. انواع این بیماری عبارت اند از:

• درماتیت آتوپیک
• درماتیت تماسی
• اگزمای دیشیدروتیک
• نورودرماتیت.
• اگزمای نومولار
• درماتیت سبورئیک

یک نفر ممکن است به صورت هم زمان یک، دو یا چند نوع را تجربه کند.

چه کسانی به این بیماری مبتلا می شوند؟

هر فردی در هر سنی ممکن است به اگزما پوست مبتلا گردد. علائم این بیماری معمولا در کودکی ظاهر می شوند و تا بزرگسالی ادامه پیدا می نمایند. اگر سابقه خانوادگی یا یکی از مسائل زیر را داشته باشید، احتمال ابتلای شما بیشتر می گردد:

• درماتیت
• آلرژی
• تب یونجه
• آسم

این بیماری چقدر شایع است؟

بیماری اگزما یکی از مسائل پوستی شایع است. بچه ها مستعد ابتلا به اگزما هستند و حدود 10 تا 20 درصد از آن ها دچار این بیماری می شوند. تقریبا نیمی از بچه های که مبتلا به این بیماری تشخیص داده می شوند به مرور زمان و با بزرگ تر شدن بهتر می شوند و دیگر علائم آن را تجربه نمی نمایند.

عامل آغاز اگزما چیست؟

اولین نشانه اگزمای پوستی خارش، خشکی پوست و ایجاد بثورات پوستی است. این علائم نشان می دهد که با یکی از عوامل محرک در محیط اطراف خود تماس داشته باشید که منجر به آغاز شدن علائم اگزما شده است. شناسایی کردن این عوامل محرک در محیط و اجتناب کردن از آن ها یاری می نماید که ریسک برون ریزی علائم بیماری را در آینده کاهش دهید.

علائم اگزما پوستی

نشانه های بیماری شامل موارد زیر است:

• خشکی پوست
• خارش پوست
• بثورات پوستی
• برجستگی روی پوست
• تشکیل لکه های ضخیم و زبر روی پوست
• پوسته پوسته شدن
• تورم

بثورات پوستی در این بیماری چه شکلی هستند؟

بثورات و ضایعات پوستی در اگزما از هر فرد به فرد دیگر فرق دارد. اگر پوست تیره داشته باشید، این لکه ها ممکن است بنفش، قهوه ای یا طوسی باشند. اگر پوست روشن دارید لکه های پوستی صورتی، قرمز یا بنفش هستند.

علائم اگزما در کدام قسمت بدن ظاهر می شوند؟

علائم این بیماری ممکن است هر جایی از بدن مشاهده شوند. اما رایج ترین قسمت های بدن که این علائم را نشان می دهند شامل موارد زیر است:

• دست ها
• گردن
• آرنج
• مچ پا
• زانوها
• ساق یا ران پا
• صورت، به خصوص گونه ها
• داخل و اطراف گوش
• لب

اگزما دست، اگزما صورت و اگزما پوست سر از انواع رایج این بیماری است.

آیا اگزما درد دارد؟

بیماری اگزما پوست معمولا باعث درد نمی گردد اما اگر پوست را بخارانید ممکن است آن را بخراشید و باعث سوزش و درد در آن قسمت از پوست شوید. بعضی از انواع اگزما مثل درماتیت تماسی باعث سوزش و ناراحتی در پوست می شوند.

علت اگزما پوستی

احتمالا مهم ترین سوالی که برای شما پیش آمده این است که علت اگزما چیست؟ اگر دلایل یک بیماری را بدانیم بهتر می توانیم از آن پیشگیری کنیم.

چند عامل باعث بیماری اگزما می شوند که عبارت اند از:

سیستم ایمنی بدن: وقتی به این بیماری مبتلا می شوید سیستم ایمنی بدن شما نسبت به محرک های کوچک محیط، واکنش بیش ازحد نشان می دهد. چون وقتی با یک محرک در تماس باشید، سیستم ایمنی بدن شما تصور می نماید که با یک مهاجم خارجی مثل باکتری و ویروس سر و کار دارد و می تواند به بدن شما آسیب بزند. در نتیجه سیستم دفاعی بدن فعال می گردد و اولین واکنش دفاعی آن التهاب است. این التهاب، علائم را روی پوست شما ایجاد می نماید.

ژنتیک: اگر در خانواده شما سابقه این بیماری و درماتیت وجود دارد، احتمال ابتلای شما هم افزایش پیدا می نماید. بعلاوه اگر سابقه نام و آلرژی در خانواده دارید که ممکن است شامل آلرژی به گرده گل یا موی حیوانات خانگی باشد، احتمالا شما هم به اگزما مبتلا می شوید.

محیط: در محیط عوامل زیادی وجود دارد که می تواند باعث تحریک پوست گردد؛ قرار گرفتن در معرض دود، آلاینده های هوا، صابون ها، منسوجاتی مثل پشم و خشکی هوا. گرما و رطوبت زیاد هم می تواند باعث تعریق و در نتیجه تحریک پوست گردد.

محرک های روانی: سلامت روان روی سلامت پوست تاثیر مستقیم دارد. اگر افسردگی و سطح بالای استرس دارید احتمال تشدید علائم اگزما در پوست شما وجود دارد.

عوامل تحریک پوست و بروز علائم اگزما چیست؟

محرک ها برای هر فرد مبتلا، با دیگری تفاوت دارد ولی در مجموع شامل موارد زیر است:

• آب و هوای خشک (رطوبت کم)
• پارچه یا مواد به کار رفته در لباس
• لوازم آرایش یا مراقبت از پوست
• دود و آلاینده ها
• صابون ها و مواد شوینده
• استرس یا شرایط عاطفی
• تماس داشتن با چیزی که به آن حساسیت دارید.

آیا مواد غذایی باعث تحریک بیماری می شوند؟

رابطه بین حساسیت های غذایی و اگزما هنوز تعیین نیست. اما اگر به بعضی مواد غذایی حساسیت دارید، ممکن است این مواد بتوانند اگزما را هم تشدید نمایند یا علائم آن را بدتر نمایند. رایج ترین نوع حساسیت های غذایی به مواد زیر است:

• بادام زمینی
• لبنیات
• تخم مرغ

برای پی بردن به تاثیر مواد غذایی، می توانید یک تقویم از غذاهایی که می خورید تهیه کنید و بعد نشانه های بیماری را هم آنالیز کنید تا ارتباط بین مواد غذایی و علائم خود را کشف کنید.

تست ها و نحوه تشخیص

پزشک متخصص با آنالیز دقیق پوست این بیماری را تشخیص می دهد. در بیشتر مواقع اگزما در کودکی تشخیص داده می گردد چون در بین بچه ها بسیار رایج است ولی در هعر سنی که علائم آن تشدید گردد یا بروز کند، امکان تشخیص بیماری وجود دارد.

نشانه های بیماری اگزما به بعضی از بیماری های دیگر شباهت دارد. پزشک برای تشخیص دقیق تر ممکن است تست های زیر را توصیه کند:

• تست آلرژی
• آزمایش خون برای آنالیز علل بثورات که ممکن است با درماتیت نامرتبط باشند
• بیوپسی پوست برای تشخیص درماتیت از نوع دیگر

درمان قطعی اگزما

مهم ترین سوال مبتلایان به بیماری این سوال است که آیا اگزما درمان دارد؟ و چطور از اگزمای پوستی جلوگیری کنیم؟

درمان قطعی برای اگزما وجود ندارد. چندین روش درمانی توصیه می گردد اما هیچ درمانی نمی تواند علائم شما را 100٪ از بین ببرد. اگزما یک بیماری مزمن است؛ یعنی می تواند به طور غیرمنتظره از بین برود و عود کند. درمان ها مثل انواع پماد اگزما در کاهش علائم خارش و خشکی پوست بسیار موثر هستند.

درمان و مدیریت علائم اگزما

اگزما یک بیماری مزمن است اما برای اجتناب از محرک ها و پیشگیری از علائمی که پوست را تحت تاثیر قرار می دهند می توانید اقداماتی را انجام دهید.

شیوه درمان برای هر فرد فرق دارد و به علت ایجاد علائم بستگی دارد. شیوه های درمانی که توصیه می گردد معمولا شامل موارد زیر است:

• استفاده از مرطوب نماینده های ملایم مناسب برای پوست های حساس در طول روز یا هر زمانی که احساس می کنید پوستتان خشک شده است. از این مرطوب نماینده ها هنگامی که پوست شما مرطوب است مثلا بعد از حمام یا دوش گرفتن یا بعد از شستن دست و صورت بهره ببرید.
• داروهای موضعی مانند استروئیدهای موضعی را طبق توصیه پزشک بهره ببرید.
• از داروهای خوراکی مانند داروهای ضد التهاب، آنتی هیستامین ها یا کورتیکواستروئیدها برای کاهش خارش و تورم طبق دستور پزشک بهره ببرید.
• داروهای سرکوب نماینده سیستم ایمنی به تنظیم عملکرد سیستم ایمنی یاری می نمایند و باید طبق نظر پزشک مصرف شوند.
• نور درمانی برای بهبود ظاهر پوست و از بین بردن لکه ها توصیه می گردد.
• از محرک هایی که باعث تشدید علائم اگزما می شوند اجتناب کنید.

اگزما در بچه ها چطور درمان می گردد؟

اگزما در بچه ها معمولا رایج تر و گاهی شدیدتر است. برای مدیریت نشانه های اگزما در بچه ها می توانید اقدامات زیر را انجام دهید:

• به جای حمام های طولانی و داغ که باعث خشکی پوست می گردد، بچه ها را خیلی کوتاه و با آب ولرم حمام کنید.
• چند بار در روز از مرطوب نماینده بهره ببرید. در نوزادان این کار را منظم مثلا بعد از هر بار تعویض پوشک انجام دهید.
• دمای اتاق را در یک دما ثابت نگه دارید. نغییر در دمای اتاق و در نتیجه تغییر در رطوبت و خشکی هوا می تواند پوست کودک را خشک کند.
• از لباس های نخی برای بچه ها بهره ببرید. پارچه هایی با الیاف مصنوعی با پشم و پلی استر می توانند پوست را تحریک نمایند.
• از شوینده های لباس که مخصوص پوست های حساس است و عطر ندارد بهره ببرید.
• به کودک آموزش دهید که پوستش را نخاراند و مالش ندهد.

چه نوع مرطوب نماینده ای برای افراد مبتلا به این بیماری مناسب است؟

برای درمان اگزما کرم ها، لوسیون ها و پمادهای مختلفی فراوری می گردد. غیر از محصولات مخصوص اگزما می توانید از مرطوب نماینده های رایج هم بهره ببرید به شرطی که ویژگی های زیر را داشته باشند:

• ضد حساسیت، بدون عطر و رنگ
• ملایم یا مخصوص پوست های حساس
• حاوی وازلین یا روغن معدنی
• نداشتن مواد نگهدارنده یا تثبیت نماینده
• حاوی لیپیدها و سرامیدها برای بهبود سد پوست

برای پیدا کردن محصولی که برای درمان اگزما مناسب باشد یا انواع پماد اگزما، باید آزمون و خطا انجام دهید. محصولات مختلف را امتحان کنید و در نهایت برترین پماد اگزما یا برترین روغن برای درمان اگزما را برای خودتان انتخاب کنید. برای نمونه می توانید از آنالیز کرم مرطوب نماینده کیووی Replenishes آغاز کنید.

پیشگیری از اگزما

اگزما درمان قطعی و همیشگی ندارد و نمی توانید از خود بیماری پیشگیری کنید. اما با در نظر گرفتن چند نکته می توانید از بروز علائم آن پیشگیری کنید.

• پوست را به طور مرتب یا زمانی که خشک می گردد مرطوب کنید. پس از حمام یا دوش گرفتن حتما پوست را مرطوب کنید و این کار را بلافاصله انجام دهید.
• با آب ولرم دوشت بگیرید و از آب خیلی داغ استفاده نکنید.
• هر روز حداقل هشت لیوان آب بنوشید و اجازه ندهید بدنتان کم آب گردد. آب به مرطوب نگه داشتن پوست یاری می نماید.
• لباس های گشاد از جنس نخ و پنبه و سایر مواد طبیعی بپوشید. قبل از پوشیدن لباس نو آن را بشویید. از لباس های پشمی یا الیاف مصنوعی خودداری کنید.
• استرس و محرک های عاطفی را مدیریت کنید. اگر روان آرام ندارید، برای دریافت دارو به روانپزشک و برای مشاوره به درمانگر مراجعه کنید.
• از مواد محرک و حساسیت زا اجتناب کنید.

اگزما چقدر طول می کشد؟

اگزما ممکن است یک بیماری همیشگی و مادام العمر باشد و از نوزادی آغاز گردد و تا بزرگسالی ادامه پیدا کند. فقط می توانید علائم آن را با درمان خانگی اگزما، داروهای بدون نسخه و گاهی داروهای تجویزی کنترل کنید.

چه زمانی به پزشک مراجعه کنیم؟

اگر شرایط زیر را تجربه کردید برای حل مشکل به پزشک مراجعه کنید:

• علائم شدید اگزما را تجربه می کنید.
• علائم شما پس از راهکارهای درمانی بدتر می گردد.
• علائم شما چند هفته پس از درمان از بین نمی رود.
• عفونت می کنید، تب دارید یا درد شدیدی را تجربه می کنید.

فرق اگزما و قارچ

نوعی از اگزما به نام اگزمای نومولار یا سکه ای وجود دارد که علائمی شبیه به قارچ پوستی دارد. در هر دو لکه های سکه ای و گرد روی پوست ایجاد می گردد اما علت ایجاد و درمان این دو مشکل با هم فرق دارد.

قارچ پوستی واگیردار و نوعی قارچ عامل ایجاد آن است. این نوع قارچ یکی دو سکه روی پوست ایجاد می نماید ولی اگزما ممکن است در سراسر بدن پخش گردد.

هر دو علائم یکسانی دارند و باعث خارش پوست و التهاب می شوند. برای درمان قارچ پوستی داروهای ضدقارچ تجویز می گردد و با مصرف دارو این بیماری بهبود پیدا می نماید. داروهای بدون نسخه تاثیری در درمان قارچ پوستی ندارند و این مهم ترین فرق اگزما و قارچ است.

تفاوت اگزما و پسوریازیس

این دو بیماری پوستی هم ممکن است علائم شبیه هم داشته باشند. در هر دو خارش پوست را تجربه می کنید ولی در پسوزیاریس این خارش معمولا با سوزش همراه است. در پسوزیاریس هم مثل اگزما پوست شما قرمز و ملتهب می گردد و ممکن است ضخیم گردد ولی در پسوزیاریس این التهاب بسیار بیشتر است. برای اینکه بیشتر با پسوزیاریس آنشا شوید مطلب پسوزیاریس چیست را از دست ندهید.

اگزما معمولا با محرک های پوست تشدید می گردد مثلا صابون ها، عطرها، ضدعفونی نماینده ها یا عواملی که حساسیت ایجاد می نمایند مثلا گرد و غبار، موی بدن حیوانات، شوره، بعضی غذاها و…

در پسوزیاریس هم بعضی از این محرک ها وجود دارند مثلا استرس ولی معمولا وقتی پوست آسیب ببیند، علائم بروز می نماید مثلا در آفتاب سوختگی، خراش پوست و… بعضی داروها مثلا داروهای حاوی لیتیوم یا داروهای مالاریا می توانند محرک پسوزیاریس باشند.

این بیماری ممکن است در بچه ها و نوزادان تشخیص داده گردد ولی پسوزیاریس معمولا بین 15 تا 35 سالگی علائم خود را نشان می دهد. پس برای نوزادان معمولا بسیار نادر است.

در نهایت تشخیص دقیق بیماری و تعیین کردن تفاوت اگزما و پسوریازیس بر عهده پزشک است و هرگز بدون مشورت پزشک اقدام به خوددرمانی اگزما پوستی نکنید.

جمع بندی

اگزما یک بیماری مزمن است که ممکن است از کودکی تا بزرگسالی همراه شما باشد. این بیماری درمان قطعی ندارد؛ برای همین باید یاد بگیرید که با راهکارهایی که عنوان کردیم با علائم آن کنار بیایید و از تشدید آن پیشگیری کنید.