اولین تابش رادیویی دریافت شده از فراسیارات - دیار سلمان

خبرنگاران| در جستجوی بی انتها بشر برای درک دنیاِ هستی و صندلی مان در آن، گاه و بی گاه تلنگر های کوچک و ارزشمند داده ها می توانند اشاره هایی به دنیا های جدید داشته باشند.

فرورفتگی در سطح نور یک ستاره می تواند به وجود سیارات در حال چرخش به دور ستاره شان را از چشم ها پنهان کند، اما اکنون ستاره شناسان اولین قدم ها را در جهت استفاده از انبوهی از انتشار رادیو برای کشف اسرار جدید سیاره خارج برداشته اند.

گروهی بین المللی از دانشمندان تابش رادیویی فراسیارات منتشر شده از صورت فلکی عوّا (Boötes) را شناسایی نموده اند. به گفته دانشمندان، این می تواند اولین انتشار رادیویی منتشر شده از فراسیارات باشد. (فراسیارات به سیاره هایی گفته می گردد که به دور ستاره دیگری غیر از خورشید می گردند).

به گزارش خبرنگاران و به نقل از ساینس آلرت؛ گروهی از ستاره شناسان دانشگاه کرنل به تازگی مطالعه ای را در مجله Astronomy & Astrophysics منتشر نموده اند و در آن جزئیات تابش رادیویی منتشر شده از فراسیاره ای دوردست را که در صورت فلکی عوّا واقع شده است، گفته اند. اگرچه برای تأیید یافته های اخیر محققان، به مشاهدات بیشتری احتیاج است؛ اما در صورت تأیید، این کشف می تواند اولین نمونه ثبت شده از انتشار رادیویی در فراسیارات باشد.

این کشف احتمالی بسیار مهم توسط محققان دانشگاه کرنل، دانشگاه پی اس ال فرانسه و دانشگاه اورلئان با استفاده از آرایه فرکانس پایین (Low-Frequency Array) که شبکه عظیم تلسکوپ رادیویی واقع در هلند است انجام شده.

به گفته محققان، تحقیقات در ابتدا به وسیله مشاهدات انجام شده بر روی سیاره مشتری شروع شد، زیرا محققان در حال کوشش برای درک بهتر ارتباط بین سیگنال های رادیویی و میدان مغناطیسی این سیاره بودند.

جیک ترنر، نویسنده ارشد این مطالعه از دانشگاه کرنل گفت که آزمایشات اولیه آن ها در نهایت به عنوان الگویی برای آنالیز های جدید سیارات مشابه که ده ها سال نوری از زمین فاصله دارند، در نظر گرفته خواهد شد.

وی اضافه کرد: ما از سیاره مشتری برای شناسایی این پدیده یاری گرفتیم، به جستجوی این موضوع پرداختیم و آن را یافتیم.

پس از آنالیز تقریباً 100 ساعت مشاهدات رادیویی، محققان شاهد انتشار تابش رادیویی از فراسیارات که به دور ستاره هایی در صورت فلکی سرطان، عوّا و سیستم های اپسیلون آندرومدا می چرخید، بودند؛ با این حال در نهایت صورت فلکی عوّا بود که نظر ستاره شناسان را به خود جلب کرد.

با آنالیز بیشتر، محققان تشخیص دادند که فقط سیستم فراخورشیدی تاو عوّا (Tau Boötes) واقع در فاصله 50 سال نوری از ما است که خصوصیات رادیویی قابل توجهی را به نمایش می گذارد که می تواند به آن ها اجازه دهد به وسیله میدان مغناطیسی آن دانسته های بیشتری نسبت به فراسیارات پیدا نمایند.

ترنر در اظهارات خود شرح داد که میدان مغناطیسی هر سیاره به ستاره شناسان اجازه می دهد تا ایده بهتری از خصوصیات داخلی و جوی این سیاره بدست آورند و اعلام نمود که میدان مغناطیسی زمین به عنوان سپری از باد خورشیدی عمل می نماید و باعث می گردد زمین قابل سکونت باشد.

محققان اظهار کردند قدرت سیگنال های رادیویی منتشر شده از فراسیاره تاو-عوّا بی (Tau Boötes b) حدود 5 تا 11 گاوس است. شباهت ها حاکی از آن است که هسته این فراسیاره از هیدروژن فلزی ساخته شده است.

ترنر درباره تحقیقات تیم خود گفت: در این مطالعه یکی از اولین نشانه های شناسایی فراسیارات در محدوده رادیویی را ارائه دادیم. انتشار تابش متناوب رگباری رادیویی حاصل از این فراسیاره را مورد آنالیز قرار دادیم. قدرت و قطبش سیگنال رادیویی و میدان مغناطیسی این سیاره با پیش بینی های نظری سازگار است. از آنجا که سیگنال ضعیف بود، محققان در یافته های خود اظهار کردند که احتمال اینکه انتشار از جای دیگری انجام شده باشند نیز وجود دارد. ترنر و همکاران او اکنون در حال اجرا مطالعاتی با یاری چندین تلسکوپ رادیویی برای پیگیری سیگنال شناسایی شده هستند.

فرا سیاره

فراسیاره، سیارهٔ فراخورشیدی یا سیارهٔ غیرخورشیدی (به انگلیسی: Exoplanet یا Extrasolar planet) سیاره ای است که خارج از سامانه خورشیدی واقع شده است و به دور یک ستاره (غیر از خورشید) در حال گردش است.

نخستین شناسایی علمی وجود یک سیارهُ فراخورشیدی در سال 1988 انجام شد با این حال، نخستین تأیید در سال 1992 صورت گرفت. از آن به بعد، و تا اول مهُ 2017، شمار سیارگان فراخورشیدی شناسایی شده 3٬608 سیاره بوده که 2702 سیاره در 610 سامانهُ سیاره ای مختلف، تأیید نیز شده؛ و این تعداد روز به روز در حال افزایش است. مطالعهٔ سیاره های فراخورشیدی جزو موضوعات نوین در دانش اخترشناسی است و شامل دو شاخهٔ کلی کشف و شخصیت پردازی این گونه سیاره می گردد.

نخستین سیارهُ فراخورشیدی در اوایل دههٔ 90 میلادی کشف شد و از سال 2002 علاوه بر کشف، آنالیز شخصیت پردازی این سیاره ها نیز شروع شد. رصد های زمینی و فضایی سیارات فراخورشیدی به دو دلیل عمده کار چندان آسانی نیست. نخست اینکه سیارات به طور کلی نسبت به ستارگان اندازه های بسیار کوچکی دارند و سیارات فراخورشیدی در فاصله های بسیار دوری از زمین واقع اند. دیگر اینکه سیارات با ستارهٔ میزبانشان اختلاف درخشندگی فوق العاده زیادی دارند. وابسته به نوع ستاره و اندازه و دمای سیاره، ستاره می تواند از حدود 1000 تا یک میلیون برابر پرفروغ تر از سیاره های پیرامون خود باشد؛ بنابراین تفکیک نور بازتاب شده از سیاره از نور ستاره بسیار مشکل است.

به عنوان یک تشبیه، رصد یک سیارهٔ غول پیکر مانند مشتری در مدار نزدیکترین ستاره ها به خورشید، مانند این است که در تهران بایستیم و بخواهیم سر یک مورچه، که در جزیره کیش در حال راه رفتن در کنار یک نورافکن به شدت پرنور را مشاهده کنیم! با وجود تمام این سختی ها، اخترشناسان توانسته اند روش ها و ابزار هایی برای آشکارسازی و مطالعهٔ خصوصیات سیارات فراخورشیدی ابداع نمایند. تا به امروز حدود شش روش آشکارسازی یافت شده که به استثنای یکی، در بقیه سیاره به روش غیر مستقیم آنالیز می گردد.

منبع: www.sciencealert.com

منبع: فرادید