فرصت تماشای مسیر پرستاره کهکشان راه شیری در هفته سوم دی 1402 - دیار سلمان

در هفته سوم دی 1402 هلال ماه فازهای انتهای خود را در آسمان می گذراند و بدین ترتیب حضور بسیار اندکی در آسمان دارد. این یعنی فرصت خوبی برای رصد رویدادهای اعماق آسمان فراهم است.

بعلاوه اگر مشتاق ملاقات خانه خودمان، یعنی کهکشان راه شیری (Milky Way) باشید، می توانید با داشتن تجهیزات کافی برای شب نشینی در هوای سرد زمستان، به منطقه ها نسبتا تاریک حتی در اطراف شهرها سفر کنید و از دیدنی مسیر درخشان و پرستاره بالای سرتان لذت ببرید.

حتی اگر امکان طی مسافت دور را نداشته باشید، با استفاده از ابزار نجومی مناسب مانند دوربین دوچشمی می توانید ستاره های بیشتری را در آسمان شهر تشخیص دهید و فرصت درک بهتر را داشته باشید.

رویدادهای نجومی در آسمان هفته سوم دی 1402

شنبه 16 دی

امشب مشتری و قمرهای آن نمایش جالبی را دارند و می توانید آن ها را با استفاده از ابزار رصدی رصد کنید. اگر در منطقه ها آمریکای شمالی حضور داشته باشید، گذر قمرهای گالیله ای را از روی مشتری شاهد خواهید بود اما حتی در دیگر نقاط هم دیدنی چهار قمر درخشان با استفاده از ابزار نجومی خالی از لطف نخواهد بود.

امشب ستاره رأس الغول (Algol) هم در سمت شمال شرق و شمال آسمان ببینید که در پیش از سپیده دم با تغییر در روشنایی روبرو می گردد.

یکشنبه 17 دی

امشب شعرای یمانی و شعرای شامی هم تراز قرار گرفته اند. شعرای یمانی (شباهنگ) با تاریکی هوا سمت شرق و جنوب شرقی آسمان می درخشد و شعرای شامی هم در سمت شرق آسمان با فاصله حدود دو مشت سمت چپ شباهنگ دیده می گردد.

شب های بدون ماه این هفته بعلاوه زمان خوبی برای کاوش منظره ها اعماق فضا در صورت فلکی جوی (Eridanus) سمت غرب صورت فلکی جبار (Orion) است. از جمله ساده ترین کوتوله سفید آسمان برای رصد، بسیاری از دوتایی های جالب و یک سحابی سیاره ای زیبا و کروی.

دوشنبه 18 دی

صبح روز دوشنبه هلال ماه رو به کاهش فاز، در جنوب شرقی آسمان هم نشینی زیبایی با قلب العقرب از قدر 1 خواهد داشت که اوج آن در ساعت 06:25 با جدایی زاویه ای 6.3 درجه خواهد بود.

اگر آسمان شما حتی کمی تاریک است، سعی کنید کهکشان راه شیری زمستانی را که در سراسر آسمان حضور دارد، دنبال کنید. در اوایل غروب از افق غرب و شمال غربی در امتداد صورت فلکی قو (دجاجه) حرکت کنید و به بالا سمت راست بروید، از بخش تاریک قیفاووس و ذات الکرسی با ارتفاع زیاد در شمال بگذرید، سپس به سمت راست و پایین بروید تا با گذر از برساوش و ارابه ران، به پایین بین دوپیکر و جبار برسید و در نهایت سمت افق شرق و جنوب شرقی شعرای شامی و شعرای یمانی را در کانون دید خود داشته باشید.

سه شنبه 19 دی

صبح از ساعت 04:45 تا 06:45 می توانید شاهد اجتماع ماه با سیاره های عطارد و ناهید و ستاره قلب العقرب باشید که اوج آن در ساعت 06:15 خواهد بود.

اکنون پس از تاریکی هوا مجموعه بزرگ آندرومدا-اسب بزرگ از نزدیک نقطه سرسو (بالای سر) به سمت افق غربی می رود. در نزدیکی سرسو، ستاره گاما آندرومدا از قدر 2 را ببینید که به رنگ نارنجی دیده می گردد. این مجموعه به سادگی در آسمان شناسایی می گردد اما برای اطلاع بهتر از ستارگان آن ها می توانید از راهنمای صورت های فلکی یاری بگیرید.

چهارشنبه 20 دی

ساعت 06:41 می توانید هلال آخر ماه جمادی الثانی 1445 هجری قمری را به آسانی با چشم غیرمسلح رؤیت کنید. در این هنگام مریخ هم با فاصله 5.3 درجه در نزدیکی ماه حضور خواهد داشت اما فرصت کمی برای رصد آن فراهم است.

اکنون به فصل انتهای و سرد سال رسیده ایم اما نسر واقع (Vega) که ستاره ای تابستانی است، هنوز در آسمان رخ نمایی می نماید. آن را دنبال کنید که در طول شب و اندکی پس از تاریکی هوا در افق شمال غربی چشمک می زند. هر در عرض های جغرافیایی شمالی تری باشید، آن را در ارتفاع بیشتری خواهید دید.

پنج شنبه 21 دی

ماه نو در ساعت 15:27 روی می دهد که البته تا روز آینده با چشم غیرمسلح دیده نخواهد شد.

با پیش روی روزها وهفته ها، صورت فلکی جبار به حرکت رو به بالای خود در جنوب شرقی آسمان ادامه می دهد و شکل آن در جهت عقربه های ساعت می چرخد؛ درست مانند دیگر صورت های فلکی در سمت جنوبی آسمان. بدین ترتیب کمربند سه ستاره ای آن از حالت عمودی دور می گردد.

آدینه 22 دی

ساعت 17:30 سیاره عطارد در بیشترین کشیدگی غربی قرار می گیرد و بنابراین بامداد این هفته فرصت مناسبی برای رصد آن است. در ساعت 17:34 هم می توانید هلال اول ماه رجب را به آسانی با چشم غیرمسلح دیدن کنید.

در این سردترین زمان سال، صورت فلکی کم نور دب اصغر (Ursa Minor) بعد از تاریکی هوا مستقیما از ستاره قطبی آویزان می گردد. در همین حال، دب اکبر در شمال و شمال شرقی آسمان در حال حرکت است. دسته آبگردان آن بسیار پایین است، اما کاسه آن بالا سمت راست را نشانه گرفته است.

شرایط سیارات در هفته سوم دی 1402

عطارد این هفته در سپیده دم سمت چپ پایین سیاره درخشان ناهید خود را نشان می دهد. جدایی زاویه ای آن ها از 14 درجه در ابتدای هفته به 12 درجه در انتها هفته کاهش پیدا می نماید. هرچند قدر عطارد در تمام طول هفته تقریبا 0.0 باقی می ماند.

زهره با قدر 4.0- همچنان در صورت فلکی ترازو حضور دارد و به عنوان ستاره سپیده دم لقب می گیرد. هر هفته در حال کاهش ارتفاع است. نه تنها عطارد در نزدیکی آن حضور دارد، بلکه قلب العقرب هم به رنگ نارنجی درخشان و با قدر 1.0 دیده می گردد که تا انتها هفته، به تدریج از پایین سمت راست به طور کامل سمت راست ناهید جای می گیرد.

مریخ پیش از طلوع آفتاب در افق شرقی حضور دارد اما حتی با دوربین دوچشمی یا تلسکوپ هم زمان بسیار کمی برای رصد آن فراهم است. هرچند در هفته های آینده به تدریج فرصت دیدنی بهتر آن فراهم می گردد.

مشتری با قدر 2.5- در صورت فلکی حمل دیده می گردد و شاید این روزها مورد توجه ترین جرم آسمان باشد چون درخشان ترین جرمی است که پس از تاریکی هوا سمت جنوب آسمان با ارتفاع زیاد حضور دارد و توجه نگاه ها را به خود جلب می نماید. در یک تلسکوپ می توانید عرض آن را که 42 ثانیه قوسی است، به خوبی مشاهده کنید.

زحل با قدر 1.0 در صورت فلکی دلو جای گرفته است و هنگام غروب و پس از آن در جنوب غربی آسمان رو به کاهش ارتفاع است. در نزدیکی و با فاصله دو مشت سمت چپ آن هم ستاره فم الحوت با روشنایی یکسان دیده می گردد و باید مواظب باشید آن ها را با هم اشتباه نگیرید.

اورانوس با قدر 5.6 هم که 14 درجه سمت چپ مشتری و در صورت فلکی حمل حضور دارد، با دوربین دوچشمی دیده خواهد شد. در نمای تلسکوپی با توان تفکیک بالا، اورانوس به شکل یک توپ کوچک اما کاملا غیرستاره ای به قطر 3.8 ثانیه قوسی دیده می گردد.

نپتون هم با قدر 7.9، با توجه به فاصله اش، حرکت زاویه ای کمی در آسمان زمین داشته است و هنوز در مرز صورت های فلکی دلو و حوت و 21 درجه شرقی زحل دیده می گردد. برای رصد آن باید با استفاده از ابزار رصدی سمت جنوب شرق آسمان را جست وجو کنید.

عکس کاور: چهره زمستانی کهکشان راه شیری

Credit: Katie Simmons , Getty Images

منابع: Sky and Telescope, مجله نجوم